انتخاب

چالش‌های مدیریتی در اقتصاد و سیاست خارجی باعث وضعیت بغرنجی در اقتصاد کشور شده است. نگاه ضد غربی و عدم تعامل با دنیای غرب به امید استفاده از پتانسیل‌های شرق نه تنها اقتصاد را بهبود نبخشیده بلکه در دوسال اخیر وضعیت را بسیار بدتر از قبل کرده است. انتظار مردم برای توافق و آزادشدن اندک ارز‌های خارجی نیز بازار را معلق نگه داشته و احتمالا رکود سختی را به دنبال خواهد داشت.

مهدی پازوکی، اقتصاددان، در این خصوص به «انتخاب» گفت: به نظر من مشکل اساسی اقتصاد و دولت ایران این است که نظام تدبیر امور بر کشور حاکم نیست. یعنی حکمرانی خوب نداریم. اگر نظام تدبیر بر امور حاکم باشد، هم سیاست‌های داخلی در جهت منافع ملی اتخاذ می‌شود و هم سیاست خارجی خوب پیش می‌رود.

او افزود: الان دو اشکال ما این است که در همه جای دنیا سیاست خارجی در خدمت توسعه‌ی اقتصادی کشور است. در ایران اقتصاد در گرو سیاست است. با این دو میلیارد دلار و آزادشدن ارز در عراق و قطر و کره مشکل اقتصاد ایران حل نمی‌شود و دچار روزمرگی می‌شویم. ما باید سیاست تعامل با جامعه‌ی جهانی، خصوص غرب را در دستور کار قرار دهیم. امروز طبق سند چشم انداز ما باید شاگرد اول آسیا جنوب غربی باشیم الان ۲ سال تا پایان این سند فاصله داریم و نه تنها شاگرد اول نشدیم بلکه فاصله ما با کشور‌های منطقه مانند قطر و عربستان و امارات و ترکیه و آذربایجان خیلی افزایش پیدا کرده است. نتیجتا با شعار نمی‌توان کشور را جلو برد. اول باید سیاست خارجی اصلاح شود. امروز اگر شرکت‎های آمریکایی در صنعت نفت ما سرمایه گذاری کنند به ضرر دشمنان ملت ایران خواهد بود، اما مسئولین ما درک آن را ندارند و فکر می‌کنند رابطه با آمریکا یعنی وادادگی.

وی در ادامه درباره نیاز کشور به ورود سرمایه و تکنولوژی افزود: الان در صنعت نفت نیاز به سرمایه گذاری و ورود تکنولوژی داریم؛ اما کسی نیست که این کار را برای ما انجام دهد. ما یک بشکه ال ان جی صادر نمی‌کنیم، ولی قطر که یک سوم استان هرمزگان ماست سالانه ده‌ها میلیارد دلار ال ان جی صادر می‌کند. تکنولوژی این کار را روسیه و چین ندارند بلکه باید از توتال و شل و … استفاده کنیم. یکی از دلایلی که پوتین در اواخر دهه نود توانست قهرمان ملی شود تکنولوژی غربی بود. ما نیاز داریم از نخبگان استفاده کنیم. 

پازوکی در ادامه اظهار داشت: مردم کف خیابان بهتر از مدیران ما مسائل را می‌فهمند؛ الان کسانی مسئولیت را گرفته اند که در رده‌های ۴ و ۵ اند، کسانیکه یک روز مدیر و کارشناس نبوده اند صفر کیلومتر از دانشگاه امام صادق آمده اند. در حالیکه یکی از مزیت‌های ایران این است که نیروی کار تحصیل کرده و کارآمد دارد. دولت می‌تواند از فارغ التحصیلان دانشگاه شریف و تهران استفاده کند، اما متاسفانه تفکر قبلیه‌ای حاکم است. اعضای ستاد رئیسی را نگاه کنید، همه پست گرفته اند، کسی که در حد یک بخشدار نبود معاون رئیس جمهور شد. این رفتار‌ها نتایج بسیار منفی دارد. مشکل ما بینش و دید مدیریتی است. شما رئیس بانک مرکزی ۴۰ سال قبل را نگاه کنید قطعا قوی‌تر از رئیس فعلی است؛ اکثر وزرا نیز نسبت به ۴۰ سال قبل در دولت میرحسین موسوی عقب گرد کرده اند. جوانگرایی که تیم فوتبال نیست باید از علم جوان استفاده کنیم.

این اقتصاددان سپس درباره تاثیر بهبود روابط با کشور‌های مختلف به جای ابرقدرت‌ها گفت: الان آقای رئیس جمهور به کشور‌های آمریکا لاتین رفته اند و این کشور‌هایی که ایشان سفر کرده اند نیم درصد تجارت جهانی را هم به دست ندارند. فرض کن ۲۰۰ میلیون دلار رابطه ما با آن‌ها یک میلیارد دلار شود؛ اتفاقی نمی‌افتد! شما عمان را ببینید که چرا اینقدر ارزش پولی اش بالا رفته و از ثبات بالایی برخوردار است. شما ارزش پول ملی خودمان را ببینید؛ از فروردین ۱۴۰۱ تا الان در همین دولت که مخالف غربی‌ها بود ارزش پول ملی نصف شده است. اگر رئیسی اصلاحات اساسی را در ساختار مدیریت کشور انجام ندهد، با این روش‌های سنتی و حر فدرمانی اقتصاد درست نخواده شد.

پازوکی درباره تاثیر توافق و ارز‌های آزادشده بر رونق اقتصادی گفت: با بالا و پایین کردن اعداد که ۷ میلیارد از کره می‌خواهیم و… مشکل حل نمی‌شود. ما باید به جایگاه واقعی مان برگردیم، ما به هر جهت باید دنبال منافع ملی باشیم؛ ما نه دشمن دائمی و نه دوست دائمی داریم. الان سیاست با عربستان بسیار خوب است و باید آن را ادامه دهیم. بن سلمان در پاریس است، وزیر خارجه اش به تهران می‌آید، یعنی با وجود اینکه ۵۰۰ میلیارد دلار با چین قرارداد بسته رابطه با آمریکا را رها نکرده است. ما اگر رابطه خوبی با غرب داشته باشیم کیفیت رابطه مان با شرق بالا می‌رود. الان ۶۵ درصد تجارت جهانی با دلار است، دلار به اضافه یورو بالای ۹۰ درصد تجارت جهانی است. چرا باید از چنین بازاری خود را محروم کنیم؟ ویتنام در اواخر دهه ۶۰ میلادی بیش از یک میلیون نفر کشته داده است و آمریکا جنایت در آنجا کرد، اما امروز نرخ رشد اقتصادی ویتنام دو رقمی است و بزرگترین بازار اش در آمریکاست. ویتنامی که میلیون‌ها نفر از مردمش کشته شدند به این نتیجه رسیده که باید با آمریکا تجارت کند در حالیکه امریکا در ایران یک هزارم ویتنام هم جنایت نکرده است.