خفت طبقه سیاسی

نویسنده Daniel Finn برگردان رويا شريفيان 

از زمان تظاهرات وسیع سال ۲۰۰۳ علیه جنگ عراق به رهبری جورج دبلیو بوش و آنتونی بلر چنین چیزی دیده نشده بود. در ۱۱ نوامبر، به گفته سازمان دهندگان، بیش از ۸۰۰ هزار نفر در لندن در همبستگی با غزه راهپیمایی کردند. تظاهرکنندگان بدولت محافظه کار و حزب کارگری را هدف قرار دادند، که از اسرائیل حمایت می کنند.

از ابتدای حمله اسراییل به غزه در اکتبر گذشته، شکاف عمیقی بین سیاستمداران و افکار عمومی انگلستان شکل گرفته است. دولت محافظه کار ریشی سوناک و حزب مخالف یعنی حزب کارگر به رهبری کِر استارمر ،حمایت بی قید و شرط خود را از جنگ بنیامین نتانیاهو و حق دفاع از خود اسراییل را اعلام کردند. با وجود این، بمباران باریکه غزه توسط اسرائیل تا نابودی حماس، از دید مردم انگلستان کاملاً مردود است. درنوامبر گذشته، ۵۹% افرادی که توسط You Gov مورد پرسش قرارگرفته بودند طرفدار خاتمه مداخلات نظامی اسرائیل و فقط ۱۶% موافق ادامه جنگ بودند.در فوریه گذشته ۶۶% افراد، طرفدار آتش بس بوده و فقط ۱۹% مخالف فلسطینی ها بودند. امروزه ۵۶% افکار عمومی خواستار توقف فروش سلاح به اسرائیل هستند و ۱۷% موافق این امر می باشند(۱). در اواخر ماه مارس گذشته، رئیس محافظه کار کمیسیون امور خارجه کاخ وست مینیستر، وجود گزارشی در بخش قضایی دولت بریتانیا مبنی بر نقض حقوق بشر بین الملل توسط اسرائیل را فاش ساخت. پیامد چنین نتیجه گیری، توقف فروش سلاح به تل آویو است اما دولت مانع از انتشار این گزارش شد. در ۱۲ آوریل ، ۳ امدادگر تبعه بریتانیا وابسته به مؤسسه خیریه « آشپزخانه مرکزی جهانی»( World Central Kitchen) همراه ۴ همکار دیگر که در حال کمک رسانی به مردم غزه بودند در اثر حملات موشکی اسراییل کشته شدند .فردای آنروز ۶۰۰ حقوقدان و دانشگاهی از جمله ۳ قاضی بازنشسته دیوان عالی انگلستان غیر قانونی بودن فروش سلاح به اسرائیل را محکوم کردند (۲).

قریب شش ماه است که هبستگی با مردم فلسطین منجر به برگزاری عظیم ترین تظاهرات تاریخ مدرن شده است. هفته‌ها و ماه های پی در پی، خیابانهای لندن و سایر شهر های بریتانیا مملو از تظاهر کنند گانی است که خواهان آتش بس می‌باشند که بزرگترین آن توانست یک میلیون نفر را به خیابانها سرازیر کند. در مقابل، دولت ریشی سوناک معترضین را محکوم و سعی در مجرم جلوه دادن آن‌ها کرده است.

«تظاهرات نفرت»

در نوامبر گذشته وزیر کشور از پلیس لندن« MET » درخواست لغو تظاهرات عظیم پیش رو را کرد وقتی پلیس لندن به خانم سوئلا براورمن پاسخ داد که وی هیچ دلیل قانونی برای لغو این حرکت اعتراضی ندارد ، وزیر کشور مدعی شد که برگزاری این تظاهرات بی‌حرمتی به جان باختگان جنگ جهانی اول است. بدین ترتیب او گروه‌های راست افراطی را ترغیب به حمله به تظاهرات کرد، اتفاقی که می‌توانست منجر به ممنوع شدن تظاهرات آتی شود. خانم براورمن امیدوار بود که مخالفین، به راهپیمایی حمله کرده تا دلیلی برای ممنوعیت تظاهرات بعدی بوجود بیاید ولی افرادی که به دعوت وزیر پاسخ دادند، با نیرو های پلیس درگیر شده و جراحات شدیدی را به چند پلیس وارد کردند.

پس از این شکست، نخست وزیر خواستار استعفای خانم براورمن شد ولی دولت ریشی سوناک و مطبوعات دست راستی همچنان به حملات خود علیه تظاهر کنندگانِ خواستارِ آتش بس ادامه دادند و آنرا « تظاهرات نفرت» نامیدند. شعار « از رودخانه تا دریا، فلسطین آزاد خواهد شد » در تیررس حمله بود و یهود ستیزانه شناخته شد در حالیکه هیچ عنادی نسبت به یهودیان در آن ابراز نشده است.

زمانی که خانم براورمن هنوز وزیر کشور بود، به نیروهای پلیس اعلام کرده بود این جمله باید اینگونه تعبیر شود:« بیان خشونت آمیزِ میلِ محو اسرائیل از نقشه جهان» و بیان این جمله « خدشه دار کردن نظم عمومی» است و باید مجازات شود (۳). حداقل در یک مورد پلیس دستورات وزیر را اجرا کرد و در منچستر یک زن جوان فلسطینی تبار پس از بیان این شعار، به جرم «اهانت نژاد پرستانه» دستگیر شد(۴).

به زعم حامیان اسرائیل تا زمانی که شعار مذکور مشخص نکند که زمانی که فلسطین آزاد شد چه بر سر یهودیان خواهد آمد، معنای واقعی این شعار قطعاً فراخوانی برای کشتار یا اخراج یهودیان است. فلسطینی ها و متحدانشان مصرا تأکید دارند که این شعار دعوت به برابری است نه پاکسازی قومی ولی آن‌ها غالباً از دسترسی به رسانه‌های انگلیس محروم می شوند. مدافعان اسرائیل هم در مقابل به « حق دفاع از خود» و « حق موجودیت» اسرائیل استناد می کنند، اما مورد اول مشخص نمی‌کند که دولت اسرائیل به چه روشهایی برای دفاع مشروع از خود می‌تواند توسل جوید و فرض دوم وجود یک دولت فلسطینی را کاملاً نادیده می گیرد. فلسطینی ها این موارد را بمثابه تهدید و تهاجم می‌بینند ، اما بیان آنها باعث نمی شود که کسی به دلیل توهین نژادپرستانه تحت تعقیب قرار گیرد.

در اوایل ماه مارس آقای سوناک در مقابل مقر نخست وزیری واقع در خیابان داونینگ، در مخالفت دولت علیه جنبش همبستگی با فلسطین ، گامی فراتر نهاد. وی مدعی شد که تظاهر کنندگانِ طرفدار آتش بس موجب افزایش تکان دهنده اغتشاشات و اَعمال مجرمانهِ افراطی شده‌اند که بویژه به ارعاب و تهدید و آماده سازی اقدامات خشونت آمیز منجر شده است. در واقعیت اعتراض صلح آمیز و منظم تظاهر کنندگان در مقایسه با یک جشنواره موسیقی یا یک رویداد ورزشی در همین ابعاد، به دستگیری افراد کمتری منجر شد(۵). سخنرانی نخست وزیر اساساً بر اظهارت روزنامه نگاران معرکه ساز و غیر مسئول ، بدون ارائه هیچ مدرکی بنا شده بود،آنها هشدار میدادند که لندن به منطقه ممنوعه برای یهودیان تبدیل خواهد شد(۶).

دو شخصیت دانشگاهی بریتانیایی به اتهام افترا به وزیر تحقیقات، خانم میشل دونلان و به جرم دفاع از حماس محکوم شدند (۷). اسقف های اعظم کانتربری و یورک از رویکرد دولت که مسلمانان را بطور فزاینده ای مورد هدف قرار داده است، اظهار نگرانی کردند، بخصوص پس از اینکه دولت از آقای مایکل گوو، وزیر جوامع، درخواست کرد که با دقت هر چه تمامتر تعریف جدیدی از افراط گرایی ارائه دهد. وی که یکی از چهره‌های شناخته شده جناح راست نو محافظه کار است اذعان داشت که مدتهای مدیدی است که مسلمانان بریتانیا یک تهدید برای دمکراسی لیبرال می‌باشند (۸).

به ابتکار او از این پس، هر گونه تمایل برای تضعیف نهاد ها یا ارزشهای بریتانیا، افراط گرایی محسوب می شود. حملات به «جنبش همبستگی با فلسطین»(Palestine Solidarity Campain- PSC) توسط اظهارات شخصیتهای دولتی با القاب اورولی(منسوب به جرج اورول) مانند جان وود کاک نیز صورت می گیرد. وی در سمت « مشاور مستقل در امور خشونت و اختلال احزاب سیاسی» اخیراً پیشنهاد کرده است که احزاب اصلی نباید هیچگونه سازشی با گروه‌هایی که دمکراسی را تهدید میکنند، انجام دهند (۹). خانم میریام کیتس نماینده پارلمان از حزب محافظه کار(توری) در پلاتفرم X چنین می‌گوید:« اگر نظرات “افراطی” غیرقانونی است،پس هر کسی که معنی«افراط گرایی» را تعریف کند، قدرت محدود کردن آزادی بیان، آزادی مذهب، آزادی مطبوعات و آزادی تشکل را خواهد داشت و این راه استبداد است».

آقای وودکاک نماینده سابق حزب کارگر است که در سال ۲۰۱۹ به حزب محافظه کار پیوست. اما بسیاری از نمایندگان اردوگاه سابق او در خصومت با تظاهرات علیه جنگ در غزه با او شریک هستند، که در راس آن آقای کِر استارمر رهبر حزب کارگر است. در آغاز حمله اسرائیل، آقای استارمر متقاعد شده بود که اسرائیل حق دارد آب و برق را بر مردم غیر نظامی غزه قطع کند، عملی که خود جنایت جنگی محسوب میشود.سخنان وی با خشم گسترده ای روبرو شد و به این بهانه که سؤال را اشتباه فهمیده است اظهاراتش را پس گرفت(۱۰).

وی همچنین دو نماینده پارلمان را تعلیق کرد: آقای اندی مک‌دونالد، به دلیل اینکه در جریان تظاهراتی در لندن گفته بود: «تا زمانی که عدالت برقرار نشود، دست از کار نخواهیم کشید . تا زمانی که کل جمعیت اعم از اسرائیلی و فلسطینی از رودخانه تا دریا در آزادی و صلح زندگی کنند». و خانم کیت اُسامور، زیرا او جنگ غزه را نسل کشی توصیف کرده بود، در حالی که دیوان بین المللی قبلاً شکایت ارائه شده توسط آفریقای جنوبی علیه اسرائیل را قابل قبول اعلام کرده بود.

آقای مک دونالد پس از اینکه حزب کارگر در پایان فوریه در روچدال در منطقه منچستر در یک انتخابات میاندوره ای مهم شکست خورد به گروه پارلمانی خود بازگشت. آقای جرج گالووی برنده انتخابات و نماینده سابق حزب کارگر که به یک کاندیدای مستقل تبدیل شده بود، این رأی را به یک رفراندوم علیه حمایت کِر استارمر از اسرائیل تبدیل کرد.

پیروزی آقای گالووی پس از مجادلات بسیار بدست آمد. چند روز قبل از انتخاب وی، حزب ملی اسکاتلند (SNP) پیشنهادی به نفع آتش بس در غزه را تسلیم مجلس عوام کرد. حزب کارگر مترصد بود که جملات « مجازات دسته‌جمعی مردم فلسطین» و « قتل عام نظامیان بیگناه»از متن پیشنهادی حذف شود و در ضمن در خواست واضح و روشن « آتش بس» را با عبارات طول و دراز جایگزین سازد تا نتانیاهو فرصت مانور کافی برای ادامه جنگ را داشته باشد. طبق عبارت پیشنهادی حزب کارگر« اسرائیل حق دارد خواستار تضمین هایی شود که فجایع ۷ اکتبر دیگر تکرار نخواهد شد».اما بحثی در مورد حق فلسطینی ها برای دستیابی به تضمینی که فجایع بعد از ۷ اکتبر ( و قبل آن) تکرار نشود وجود نداشت.

آقای استارمر مایل بود که نمایندگان حزبش نه رأی مخالف و نه رأی ممتنع به پیشنهاد حزب ملی اسکاتلند بدهند. در نتیجه وی خواسته اش را به رئیس مجلس عوام آقای لیندسی هول تحمیل کرد و رأی گیری در مورد اصلاحات حزب کارگر قبل از رأی گیری در مورد متن اصلی صورت گرفت. در اثر نقض آشکار مقررات آیین دادرسی پارلمانی، استارمر موفق شد که سومین بخش مجلس عوام نتواند منعکس کننده موضع اکثریت در کشور شود. گویا بعضی از چهر ه های اصلی حزب با افتخار می‌گفتند که آقای هول را تهدید کرده‌اند در صورتی که به درخواستشان عمل نکند در انتخابات عمومی آتی او را از مقامش بر کنار کنند.

امتناع حزب کارگر از دعوت واضح به آتش بس در تضاد کامل با نظر اعضای حزب است. بنا بر تحقیق YouGov ،۸۳% از کسانی که در انتخابات عمومی گذشته به حزب کارگر رأی دادند، خواستار توقف مداخلات نظامی اسرائیل هستند و فقط ۳% موافق ادامه عملیات می باشند. سرسختی آقای استارمر در حمایت از جنگ بنیامین نتانیاهو بعلت عدم تمایز وی بین یهود ستیزی و پشتیبانی از تل آویو است. از زمانی که او رهبری حزب را در سال ۲۰۲۰ بدست گرفت، تداعی دفاع از فلسطین و خصومت با یهودیان تبدیل به ابزاری برای به حاشیه راندن جناح چپ حزب شده است. اما این سلاح مبارزه داخلی در آستانه انتخابات سراسری به یک مشکل سیاسی بزرگ تبدیل می شود.

اگر چه به مدت شش ماه خشونتهای بی‌وقفه و جنایات جنگی وحشیانه در مورد غیر نظامیان فلسطینی اعمال شده است، دو حزب اصلی بریتانیا در دفاع از اسرائیل تزلزل ناپذیرند. علی‌رغم در خواست توقف فروش سلاح به اسرائیل از جانب شخصیتهای سیاسی مطرح و محافظه کار مانندنیکلاس سوآمن عضو مجلس اعیان و صادق خان شهردار وابسته به حزب کارگر شهر لندن،آقایان سواک و استارمر به حمایت تلاش‌های جنگی اسرائیل ادامه می دهند.حتی اگر تحولی در این موضع در هفته‌های آتی صورت گیرد، هر دو لطمات جبران ناپذیری به حیثیت خود و اعتبار دیپلماتیک کشورشان وارد کرده اند.

۱- Patrick Wintour, « Majority of voters in UK back banning arms sales to Israel, poll finds », The Guardian, Londres, 3 avril 2024. Cf. aussi Matthew Smith, « Israel-Palestine : Fundamental attitudes to the conflict among Western Europeans », 20 décembre 2023, et « British attitudes to the Israel-Gaza conflict : February 2024 update », 15 février 2024.

۲- Alex Barton, « Former Supreme Court judges say government’s arming Israel breaches international law », The Telegraph, Londres, 4 avril 2024.

۳- Rajeev Syal et Aubrey Allegretti, « Waving Palestinian flag may be a criminal offence, Braverman tells police », The Guardian, 10 octobre 2023.

۴- Haroon Siddique, « Police accused of stifling protest after Manchester arrest over Palestine chant », The Guardian, 21 mars 2024

۵- Nandini Naira Archer, « Arrest rate at “openly criminal” Palestine protests is lower than Glastonbury », 7 février 2024.

۶- Ben Reiff, « A “no-go zone” for Jews ? The making of a moral panic in London », 13 mars 2024.

۷- Poppy Wood, « Donelan asked to explain secret dossier on academics after libel case », 8 mars 2024.

۸- Nadeem Badshah, « Archbishops of Canterbury and York warn against new extremism definition », The Guardian, 12 mars 2024. Cf. aussi Peter Oborne, « UK extremism : Michael Gove is turning British Muslims into an enemy within », 19 mars 2024.

۹- Elizabeth Short, « “Profoundly anti-democratic and repressive” », The Morning Star, Londres, 12 mars 2024.

۱۰- Alexandra Rogers, « Sir Keir Starmer seeks to clarify Gaza remarks following backlash from Labour councillors », 20 octobre 2023.

روزنامه نگار Daniel Finn

لوموند دیپلماتیک