تازه‌ترین گزارش سازمان حقوق بشر ایران نشان می‌دهد تعداد زنانی که در ایران در سال ۲۰۲۴ اعدام شده‌اند «بالاترین» در ۱۷ سال گذشته بوده است. در این سال «۳۱ زن اعدام» شده‌اند که سازمان حقوق بشر ایران آن را دو سال بعد از جنبش زن، زندگی، آزادی، «بی‌سابقه»‌ توصیف کرده است.

عنوان این گزارش «زنان و مجازات اعدام در ایران؛ دریچه‌ای به آسیب‌شناسی جنسیتی مجازات مرگ»‌ است و اعدام زنان را طی سال‌های ۲۰۱۰ تا ۲۰۲۴ در برمی‌گیرد. این سازمان از سال ۲۰۰۸ شروع به ثبت آمار اعدام زنان در ایران کرده است.

سازمان حقوق بشر ایران که مقرش در نروژ است می‌گوید «تعداد نامعلومی از زنان همچنان در صف اعدام قرار دارند» که بسیاری از آنها از جمله وریشه مرادی و پخشان عزیزی، فعالان کرد، هر لحظه ممکن است اعدام شوند.

محمود امیری‌مقدم، مدیر سازمان حقوق بشر ایران، می‌گوید: «اعدام زنان در ایران نه تنها ابعاد ظالمانه و غیرانسانی مجازات اعدام را به نمایش می‌گذارد، بلکه عمق تبعیض و نابرابری جنسیتی در سیستم قضایی را نیز آشکار می‌کند.»

او از جامعه جهانی خواست برای مقابله با «بی‌عدالتی‌های نهادینه‌شده و آپارتاید جنسیتی در ایران»، تلاش‌ برای نجات محکومان به اعدام را بیشتر کنند.

این گزارش همچنین حاکی است که در«۱۴ سال گذشته دست‌کم ۲۴۱ زن در ایران اعدام» شده‌اند که بیشتر آنها به اتهام‌ قتل یا جرایم مرتبط با مواد مخدر بوده است.

بنابر این گزارش، از این تعداد ۹ نفر کودک‌همسر بودند که سه نفرشان در زمان وقوع جرایم انتسابی کمتر از ۱۸ سال سن داشتند.

سازمان حقوق بشر ایران می‌گوید که این آمار تنها بخشی از واقعیت را بیان می‌کند چون «جمهوری اسلامی ایران اعدام‌های خود را در هاله‌ای از پنهان‌کاری نگه می‌دارد و تنها ۲۶ درصد از اعدام زنان به طور رسمی اعلام شده است.»

براساس این گزارش، بسیاری از زنان که به خاطر قتل عمد اعدام شدند، «از سرناچاری و در واکنش به خشونت خانگی یا تجاوز جنسی» مرتکب این کار شده بودند با این حال «سیستم قضایی ایران به‌ندرت چنین شرایطی را برای تخفیف مجازات» به رسمیت می‌شناسد.

در ایران شهادت زنان نصف ارزش شهادت مردان در دادگاه محسوب می‌شود و قوانین این کشور اشکالی خاص از خشونت خانگی مانند تجاوز زناشویی را به رسمیت نمی‌شناسد.

سازمان حقوق بشر می‌گوید که «این مسائل زنان را در دادگاه بی‌دفاع‌تر از مردان می‌کند و زنان متهم به قتل با مجازات شرعی قصاص روبه‌رو می‌شوند.»

گفته شده است که در «۱۴ سال گذشته ۱۰۷ زن به دلیل جرایم مرتبط با مواد مخدر اعدام» شده‌اند و به گزارش سازمان حقوق بشر ایران، به‌رغم اصلاحات در قوانین مبارزه با مخدر و کاهش نسبی اعدام‌ها در سال ۲۰۱۷، این روند دوباره افزایش یافته است و در سال ۲۰۲۴ به بالاترین میزان خود در ۹ سال اخیر رسیده است.

در این گزارش تاکید شده است که «جمهوری اسلامی ایران در طول ۴۶ سال گذشته از مجازات اعدام به‌عنوان ابزاری کلیدی برای ایجاد ترس و حفظ قدرت خود استفاده کرده است.»

در اعدام‌های گسترده سال ۱۳۶۷، هزاران تن از مخالفان اعدام شدند که جاوید رحمان، گزارشگر ویژه سابق سازمان ملل، آن را «جنایت علیه بشریت» و «نسل‌کشی» خوانده است.

منبع: بی بی سی