«تساهال*» در اتاق نشیمن شما

نویسنده Alain GRESH برگردان بهروز عارفی

اسرائیل، برای دفاع از منافعِ خود، و نیز برای تحمیل روایت های مورد نظرش، شبکه ی گسترده ای از سفیران و تبلیغاتچی های گوناگون دارد و در عینِ حال، اغلب خود را قربانی دشمنان عرب معرفی می کند. استراتژی اسرائیل به حدی مؤثر است که تل آویو از همدلی شماری از رسانه های غربی نیز برخوردار است.

«او پیش از شرم به دنیا آمده است». چندی پیش، در آستانه ی سال ۲۰۲۴ ، هنگامی که به برنامه خبری تلویزیون نگاه می کردیم، به هویت فردی پی بردیم که مظهر کامل و شدیدِ این اصطلاح جالب بود. شب سیاه است، موشک ها خط سپیدی در آسمان ترسیم می کنند، این مرد نمی تواند خشمش را بپوشاند: «پاسخ کسانی که می پرسند چرا اسرائیل باید حماس را نابود کند، این است. تروریست های حماس ، درست نیمه ی شب که سال نو آغاز می شود، بدون هیچ تمایزی شهرهای اسرائیل را بمباران می کنند. اسرائیل موظف است که یک بار برای همیشه این تهدید را نابود کند! ». اسرائیل هیچ تلفاتی نداشت، ولی ۳۱ دسامبر، سپس نخستین روز سال و روز پس از آن، بدون هیچ وقفه ای، بمباران های غزه ادامه داشت و هر روز ۱۰۰، ۲۰۰ تا ۳۰۰ کشته می داد. چند روز بعد، شمار فلسطینی های «خنثی شده» از ۲۲ هزار گذشت که دستِ کم، ۳۰% آنان کودک بودند. سرهنگ ذخیره ی ارتش اسرائیل، اولیویه رافوویچز متولد فرانسه است و نماینده ی «آژانس یهودی امداد به یهودیان فرانسوی» بود که به اسرائیل مهاجرت می کردند. او از ۷ اکتبر یکی از سخنگویان فرانسوی زبان ارتش اسرائیل است، وظیفه ای که در جنگ پیشین علیه غزه نیز به عهده داشت. در سال ۲۰۱۵ او به حزب «اسرائیل بِیتِنو» [دقیقاً به معنی «اسرائیل خانه ی ماست»] با رهبری آویگدور لیبرمن پیوست، درست هنگامی که لیبرمن وزیر امورخارجه ی وقت، طرحی را برای «انتقال» بخشی از شهروندانِ فلسطینیِ اسرائیل به خارج از قلمرو این دولت، بررسی می کرد ، امری که از منظرحقوق بین المللی یک جنایت است. این گرایش به راست افراطی که رقابت در آن شدید است، مانع از رشد روابط دوستانه ی این جریان در حوزه های رهبری و رسانه ای فرانسه نمی شود.

درهای صحنه های تلویزیون ها یا رادیو ها که او بدون هراس از اینکه واقعا مورد پرسش قرار گیرد، در آن جاها خودنمایی می کند ، به روی او باز است. جناب سرهنگ از شبکه ی همسرش روکسان روآس-رافوویچز، عضو دفتر اجرائیِ «جنبش کارفرمایان فرانسه» (MEDEF) و مدیر گروه استودیو فَکت مِدیا که مشتریانی چون فرانس-تلویزیون، کانال پارلمانی (LCP)، رادیو تلویزیون بلژیکی فرانسه زبان (RTBF) دارد، بهره می برد. شگفت انگیزتر از همه این است که او در ماه اکتبر برای برنامه تلویزیونی « بررسی تکمیلی» (France2) یعنی بخش دولتی، مستندی با عنوان «حماس: از خون و اسلحه» (۲۴ اکتبر) تولید کرد که در آن از موضع ارتش اسرائیل دفاع می کند که همسرش سخنگوی آن است (البته قابل پیش بینی هم بود). افشاگری ژاک-ماری بورژه، روزنامه نگار در وبلاگش (۱) در جهان رسانه ای پاریس کوچکترین حساسیتی ایجاد نکرد. در سال ۲۰۲۲، روزنامه پاریزین [پاریسی] به میزان ۳۰% در سرمایه استودیو فکت وارد شد. همان گونه که «آکریمِد» ** یادآوری می کند، پوشش خبری این روزنامه درباره غزه، کاملاً طرفدارانه شد. «از ۸ اکتبر تا ۲۰ دسامبر، بر روی هیچکدام از ۷۴ صفحه نخست روزنامه، واژه “بمباران” دیده نمی شود. با این وجود، جنگ در خاورمیانه با ۱۸ عنوان درشت و ۱۹ سرتیتر (به صورت برجسته و چشمگیر) جای مهمی را اشغال کرده بود». همان مقاله ی دیده بان رسانه ها نشان می دهد که در این روزنامه فقط «یک دیدگاه یعنی روشی که حکومت اسرائیل به غزه نگاه می کند و آن را در معرض دید جهانیان می گذارد» حاکم است. در بیش از دو ماه، حتی تصویر یک چهره ی فلسطینی را در صفحه نخست پاریزین نمی بینید. حتی یک چهره (۲)».

وُلتر می گفت: «دروغ، آن گاه که آسیب می رساند، یک ترفند نیست. هنگامی که فایده می رساند، فضیلت بسیار بزرگی است. […] باید هم چون شیطان دروغ گفت، نه به طور خجالتی، نه هر از گاهی، بلکه گستاخانه و همیشه. دروغ بگوئید دوستانِ من، دروغ بگوئید، روزی تلافی خواهم کرد». این کار ممکن است ورد زبان همه فرماندهان نظامی در همه جای جهان باشد. اما، اسرائیل کاربرد این اصل اخلاقی را در سطحِ هنری بی همتا در کشورهای موسوم به دموکراتیک با چنان اراده ای اِعمال کرده که به مثابه الگوی حقِ درست، عدالت و به منزله ی دروغ گفتن «برای خوبی» جا انداخته است. با امتیازی که دیگر دولت ها ندارند، به این معنی که مسئولان و رسانه های غربی گمان می برند که اسرائیل حقیقت را می گوید. رافویچز بی شرمانه و با صدای بلند دروغ سرِ هم می کند، با این اطمینان که به ندرت دروغش را برملا خواهند کرد: از جمله، او افسانه شکم دریده شدن زنان حامله یا کودکان اسرائیلی محبوس در قفس را بازتاب داد (۳). او به رغم شهادت ها، انکار کرد که ارتش اسرائیل منشأ مرگ مردم در «کشتار آرد» در ۲۹ فوریه بود [تیراندازی سربازان اسرائیلیِ همراهِ یک محموله ی آرد در غزه] که در آن بیش از ۱۰۰ غیرنظامی در اثر گلوله کشته شدند. با این وجود، به رغم این دروغ های تأیید شده، شماری از رسانه های فرانسه با خوش رویی از او استقبال و به حرف هایش گوش می دهند و به صورتی بسیار استثنایی به سخنان او اعتراض می کنند. چرا او خود را از چنین امکاناتی محروم کند ؟

رافوویچز آتوی دست اولی دارد، برنار-هانری لویِ (BHL) غیرقابل وصف: «عملاً در هر بحرانی با اهمیت بین المللی که اسرائیل را در برابر همسایگانش قرار می دهد، ب هاش ال به من ملحق می شود و در صحنه حاضر است (۴)». ب هاش ال، مردی است که نشسته بر روی بُرجَک تانکی، یا از دفتر فرماندهی اسرائیلی ، جنگ با غزه را پوشش رسانه ای می داد، همیشه هم «به دعوتِ» ارتش ! او هرگز هیچ چیز ندیده است، هیچ جنایتی را، شاهد هیچ نقضِ حقوق بین المللی نبوده است. لِوی برای توجیه پشتیبانی اش چماقی عَلَم می کند: «اخلاقی ترین ارتش جهان». درست، شبیه به همان لفاظی، همان سفسطه گری که حامیان ارتش فرانسه در الجزایر در شماره ی ۷ اکتبر ۱۹۶۰ در روزنامه فیگارو سر می دادند – پییِرشُونو، هانری دو مونفرِد، روژه نیمیه، ژول رُومَن، آنتوان بلوندَن، رولان دُورژُله، ژان پولان و چند نام مشهور آن دوران) –و جبهه آزادی بخش الجزایر و متحدان فرانسوی اش را با واژه هایی افشا می کردند که امروزمی توان با تغییراتی جزئی، همان حرف ها را درباره فلسطین به کار برد: «شیادی است اگر گفته یا نوشته شود که فرانسه به خاطر استقلال الجزایر با خلق الجزایر می جنگد. جنگ الجزایر را اقلیتی از شورشیان متعصب، تروریست و نژادپرست بر فرانسه تحمیل کرده اند که رهبران شان مسلح بوده و از بیگانگان کمک مالی دریافت می کنند».

همواره، اسرائیل در «هاسبارا»، پروپاگاند، مهارت دارد که خبرهای نادرست fake News می پراکند و هنگامی تکذیب می شود که تا حدی به صورت برگشت ناپذیر، تأثیرش را گذاشته است. روزنامه فرانس سوآر در سحرگاه ۵ ژوئن ۱۹۶۷ با استناد به پیام تلگرامی که از تل آویو رسیده بود اعلام کرد که مصر به اسرائیل حمله کرده است (در حالی که برعکس آن رخ داده بود). چندی پیش، هنگامی که روزنامه نگار فلسطینی، شیرین ابو عاکله در روز ۱۱ مه ۲۰۲۲ در جنین واقع در سرزمین های اشغالی به قتل رسید، ابتدا ارتش اسرائیل توضیح می داد که به احتمال زیاد، او به دست «تروریست ها» کشته شده است، زیرا او در بحبوحه ی تبادل تیراندازی با «تروریست ها» گیر افتاده ولی سپس پذیرفت که یک سرباز اسرائیلی ۵ تیر به سوی روزنامه نگار شلیک کرده بدون اینکه او را هدف گرفته باشد ! بررسی های متعدد از جمله پژوهش های تلویزیون سی اِن اِن به این نتیجه رسید که او احتمالا عامدانه به قتل رسیده است. اگر مورد وی با تبلیغات استثنایی روبرو شد، به خاطر شهرت او و داشتن ملیت آمریکایی بود. بیشتر وقت ها، روایت اسرائیلی مورد تردید قرار نمی گیرد و کسانی که غیرنظامیان یا روزنامه نگاران را در سرزمین های اشغالی می کُشند، از مصونیت کامل برخوردارند. بدین ترتیب، به گزارشِ کمیته برای حفاظت از روزنامه نگاران، در سال ۲۰۲۳، اسرائیل در فهرست ده کشوری قرار دارد که بیشترین روزنامه نگاران را زندانی کرده است، درست هم تراز ایران (۵). تل آویو، در خود کشور و نیز سراسر جهان، شمار خیره کننده ای از سفیران یا تبلیغاتچی های کمابیش بااستعداد دارد که به زبان کشوری که در آن کار می کنند به خوبی مسلط اند و به رمزهای قدرت و رسانه ها کاملاً آگاه . به سادگی پیام های اغلب دروغ دولت شان را رد می کنند. اسرائیل از آتوی دیگری نیز برخوردار است، یک کشور «غربی» است که بنا برتجربه، از سرمایه ی اعتماد برخوردار است. یک خبرنگار سی ان ان، پیامدهای این ترفند را توضیح می دهد: «واژه های “جنایت جنگی” و “نسل کشی” تابو شمرده می شوند. بمباران های اسرائیل در غزه را به عنوان “انفجارها” گزارش می دهند که هیچ کس مسئولش نیست، تا زمانی که ارتش اسرائیل اعلام موضع کرده و مسئولیت آن را یا بپذیرد و یا انکار کند. نقل قول ها و خبرهایی که ارتش اسرائیل یا نمایندگان دولت ارائه می دهند، به سرعت پذیرفته می شود، در حالی که گزارش های فلسطینی ها را با باریک بینی مورد بررسی قرار داده و با احتیاط بسیار زیادی به آن ها برخورد می کنند (۶)».

اتفاق نظر مستحکمی جامعه اسرائیل را به هم جوش داده است: به صورتی کلی، «حق با ماست، خیلی ساده، می خواهیم فقط در برابر عرب های موذی که قصد نابودی مان را دارند، زنده بمانیم». باید درک کرد که اسرائیلیان واقعاً می ترسند، حتی اگر رهبران شان این ترس را به ابزاری تبدیل کرده باشند . حتی پیش از جنگ، هیچ خبرنگار اسرائیلی به کرانه باختری و به ویژه غزه، هنگامی که «درگیری ها» جریان داشت، نمی رفت ، به استثنای مُشتی از روزنامه نگاران هآرتس یا سایت 972+ . در نتیجه، روزنامه نگاران به استفاده از اطلاعیه های ارتش قناعت کرده، و به معنای دقیق از آن چه در سرزمین هاای اشغالی می گذرد، اطلاع دقیقی ندارند. درست مثل گروهی از فرانسویان که نمی دانستند در الجزایر چه می گذرد، به جز هنگامی که در درون فرانسه بمب منفجر می شد و یا سربازان فرانسوی کشته می شدند. با این تفاوت که، و این اهمیت دارد، اسرائیلی ها در شهرهای مختلط در کنار فلسطینی ها به سر می برند، به تصویرهای شبکه های اجتماعی نگاه می کنند و گاهی نیز به تلویزیون. اینان تصمیم گرفته اند که این کار ربطی به آنان ندارد ، ۷۰% اسرائیلی ها در ماه فوریه با کمک های بشردوستانه به اهالی غزه مخالف بودند.

سرانجام، برخلاف آن چه در کشورهای غربی رخ می دهد، در اسرائیل سانسوری بسیارشدید وجود دارد ، حتی اگر پشتیبانی عمومی از هدف های ارتش به حدی است که سانسور را الزامی نمی کند. سِباستیَن بِن دانیل، استاد دانشگاه اسرائیلی توضیح می دهد که خبرنگاران نظامی به طور دائم از ارتش تجلیل می کنند و مو به مو، اطلاعیه های سخنگویان آن را می پذیرند، در نتیجه «مردم اطمینان می یابند که همه چیز بر وفق مراد است». این خبرنگاران «اغلب، به تکرار گفته های سخنگوی [ارتش] بسنده می کنند . گاهی نام او را حذف کرده و پیام ها را به عنوان خبر منتشر می کنند (۷)».

در روز ۲۳ دسامبر ۲۰۲۳، مجله ی The Intercept رهنمودها به مطبوعات اسرائیل را در مورد عملیات «شمسیر آهنی دولبه» منتشر کرد، و تا آنجا که میدانیم، رسانه های فرانسه اشاره ای به آن نکردند. برای نخستین بار است که چنین دستوری منتشر می شود، چرا که همه امور حساس، و در وهله ی نخست، جنایت های ارتش اسرائیل، زیر سانسور دائمی است. «در این فرمان، هشت موضوع ردیف شده است که رسانه ها نمی توانند بدون توافق قبلی سانسور نظامی اسرائیل منتشرش کنند. برخی از آن ها به مسئله های سیاسی داغِ اسرائیل و جهان مربوط می شود، نظیرافشای خبرهای بالقوه دردسرآفرین درباره ی سلاح های مورد استفاده ی اسرائیل، بحث درباره نشست های کابینه ی امنیتی و گروگان های اسرائیلی در غزه. […] این یادداشت، همچنین گزارش درباره ی جزئیات عملیات نظامی، اطلاعات اسرائیلی، پرتاب موشک روی مکان های حساس اسرائیل، حمله های سایبری و دیدار مسئولان بالای نظامی از میدان های نبرد را ممنوع می کند (۸)».

به علاوه، اسرائیل در فرانسه یک بازوی رسانه ای دارد به نام تلویزیون i24، که متعلق به پاتریک درائی است. هنگامی که بحرانی شدید رخ می دهد و رسانه ها دسته ای خبرنگار به اسرائیل-فلسطین می فرستند که شناختی از منطقه نداشته، عربی صحبت نمی کنند، از کجا خبر می گیرند ؟ آنان به i24 نگاه می کنند. اینان حتی لهجه ی اسرائیلی گرفته اند تا حماس را «خَماس» تلفظ کنند، به سبک اسرائیلی. اما، نفوذ آقای درائی شامل تلویزیون خبری BFM نیز می شد که در گذشته تا مارس ۲۰۲۴ به او تعلق داشت. یک گزارش تحقیقی بلاست (https://www.blast-info.fr) در ۳ نوامبر ۲۰۲۳ سازوکار را روشن می کند. یک منبع درونی از این تلویزیون خبری توضیح می دهد: «یکی از نِق زن های تحریریه هنوز به یاد دارد هنگامی که درائی در سال ۲۰۱۸ کل تلویزیون ما را خرید، پوشش خبری خاورمیانه را که قبلاً خبرنگاری انجام می داد به تلویزیون i24 منتقل کردند. استدلال به اشتراک گذاشتن کار بود، ولی این نکته برای خطِ مشی تحریریه مشکلی ایجاد می کند. و در نخستین روز مناقشه کنونی، ما را در پنجه ی کارشناسان و خبرنگاران i24 انداختند. این کار ساده، عملی و مسئله ساز بود (۹)».

پس از تهاجم روسیه به اوکراین، کشورهای اروپایی تلویزیون Russia Today را ممنوع کردند. آن ها مداخله ی خارجی غیرقابل قبول را نکوهش کردند. با وجود این، اسرائیل احتمالاً کشوری است که بیش از همه در امور کشورهای اروپایی و به ویژه فرانسه دخالت می کند(۱۰)… بدون اینکه مقامات را نگران کند، همان گونه که در گذشته، در روز ۶ ژانویه ۱۹۶۹، سخنگوی دولت فرانسه پس از تصمیم پاریس برای عدم تحویل قطعات یدکی به ارتش اسرائیل (مجهز به هواپیماهای میراژ) انجام داد. متن را خود ژنرال دوگل نوشته بود: «شایان توجه است، و ملاحظه شد که نفوذ اسرائیل به نوعی، در محفل های نزدیک به خبر و اطلاعات محسوس است». اگر به عنوان فرد یا روزنامه، امروز از چنین دخالتی نگران شوید، فقط یک توضیح وجود دارد، شما آنتی سمیت *** هستید.

توضیح مترجم:

* – تساهال، Tsahal «ارتش دفاعی اسرائیل»

** – آکریمد ACRIMED انجمن دیده بان رسانه ها https://www.acrimed.org/

*** -Antisémite آنتی سمیت (درست به معنای ضدِسامی) امروز به معنای گسترده ی یهودستیزی به کار می رود.

زیرنویس ها: ۱- Jacques-Marie Bourget, « “Complément d’enquête” : le mari blanchit Israël et sa femme noircit le Hamas », Le blog de Jacques-Marie Bourget sur Mediapart, 23 février 2024.

۲- Pauline Perrenot, « D’Israël à Gaza : à la Une du Parisien, la caricature du double standard », Acrimed, 21 décembre 2023.

۳- Mathilde Cousin, « Guerre Hamas-Israël : des enfants israéliens en cage ? Prudence au sujet de cette vidéo », 20 minutes, 10 octobre 2023.

۴- Cité par Xavier de La Porte et Jade Lindgaard, Le Nouveau B.A.-BA du BHL. Enquête sur le plus grand intellectuel français, La Découverte, Paris, 2011.

۵- « Israël est l’un des pays qui emprisonnent le plus de journalistes au monde, alors que les incarcérations se poursuivent sans relâche dans le monde entier, selon le CPJ », Committee to Protect Journalists, 18 janvier 2024.

۶- Daniel Boguslaw, « CNN runs Gaza coverage past Jerusalem team operating under shadow of IDF censor », The Intercept, 4 janvier 2024.

۷- Sebastian Ben Daniel, « How Israeli journalists carry out PR for the army », +972 Magazine, 19 février 2024

۸- Daniel Boguslaw et Ken Klippenstein, « Exclusive : Israeli military censor bans reporting on these 8 subjects », The Intercept, 23 décembre 2023.

۹- Yanis Mhamdi et Xavier Monnier, « À BFM, la rédaction sonne l’alarme contre une couverture pro-israélienne », Blast, 3 novembre 2023.

۱۰- از ژانویه تا مه ۲۰۲۱، اوریان بیست و یکم بررسیِ طولانی درباره مدخله همه جانبه اسرائیل در همه زمینه های اقتصادی، سیاسی (از جمله پارلمانی)، فرهنگی را منتشر کرد که جان استرن با عنوان «فرانسه – اسرائیل، لابی یا نه؟» تهیه کرده و همین مترجم ترجمه کرده بود:

مقاله : قانون سکوتی که منشاء آن جائی دورتر است https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4446

مقاله : قانون سکوت، انتقاد از اسرائیل را خفه کرده است https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4458

مقاله : افتخارات مخفی لابی نظامی-صنعتی در سال های دهه ١٩٥٠ https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4473

مقاله : اِلنِت. اسرائیل، شهرک های مستعمره و تکنولوژی مراقبتیِ آن را بشناسید … https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4506

مقاله : بهارِ اسرائیلیِ اورور بِرژه، نماینده مجلس https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4541

مقاله : کریف در آستانه بحران اسرائیل https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4556 مقاله : مِیِر حبیب، نماینده ای که صداها را هماهنگ می کند. https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4643

مقاله : چگونه اسرائیل «اسکورپیون»، قلب برنامه دفاعی آینده فرانسه را توسعه می دهد ؟ https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4692

مقاله : همه شرکت ها دوست دارند که موساد را نزد خود داشته باشد… https://orientxxi.info/magazine/articles-en-persan/article4815

مقاله : تقلب در مسابقه رسانه ای https://orientxxi.info/magazine/article4890

Alain GRESH

مسئول هيئت تحريريه لوموند ديپلماتيک و مؤلف کتاب اسراييل و فلسطين، انتشارات فايارد، پاريس ٢٠٠٢ اين کتاب به ترجمه آقای بهروز عارفی توسط انتشارات خاوران در پاريس به چاپ رسيده است.

لوموند دیپلماتیک