مظفرالدین شاه، قوام السلطنه، عضد الملک
.
مظفرالدین شاه
مظفرالدین شاه که مانند پدرش و عمدتا با استقراض پول از بیگانه سه بار به سفر اروپا رفته بود! دارای شش پسر و ۱۸ دختر بود . وی پس از ترور پدرش ناصرالدین شاه به دست میرزا رضای کرمانی به شاهی رسیده بود . در زمان سلطنت او نیز مقامات کشوری و لشکری همان ها و از همان خانواده های انگشت شمار بودند که در زمان ناصرالدین شاه برکرسی ریاست می نشستند و زیر نفوذ دولتهای استعمارگر قرار داشتند و به همین دلیل وضعیت کشور همیشه در حالت پس رفتن بود
روز پنجم اوت سال ۱۹۰۶ میلادی (۱۴ مرداد ۱۲۸۵ هجری خورشیدی)، مظفرالدین شاه قاجار سرانجام در برابر مشروطه خواهان تسلیم شد و فرمان مشروطیت را امضاء کرد. قانون اساسی تدوین و نخستین جلسه مجلس شورا در کاخ گلستان با حضور مظفرالدین شاه تشکیل شد. مظفرالدین شاه که به بیماری سل دچار بود در همین سال درگذشت
مظفرالدین شاه قاجار ده روز پس از امضای قانون اساسی ، هجدهم دیماه سال ۱۲۸۵ خورشیدی ( ۸ ژانویه ۱۹۰۶ ) در ۵۴ سالگی ظاهرا از بیماری سل درگذشت و ده روز بعد پسرش محمدعلی میرزا تاجگذاری کرد و شاه شد ؛ بدون این که از نمایندگان مجلس شورا برای شرکت در این مراسم دعوت بعمل آورد
قوام السلطنه (احمد)
پسر میرزا ابراهیم خان معتمدالسلطنه, در ایام جوانى جزو پیشخدمتهاى ناصرالدین شاه و بعد منشى امین الدوله میرزا على اصغرخان امین الدوله و در حدود ۱۳۱۵ به منشى حضورى صدراعظم معرفى شد و مدتى گذشت که بواسطه حسن خط و نیکوئى انشا به منشى حضورى مظفرالدین شاه و از لقب ¨دبیر حضورى¨که داشت به لقب ¨وزیرحضورى¨ مفتخر شد
در دوره دوم مجلس شوراىملى او را به معاونت وزارت منصوب کردند بطوریکه بهیچ وجه انتظار نمى رفت, و در حدود سال ۱۳۲۹ که ریاست کابینه با میرزا حسن خان مستوفى الممالک بود او بسمت وزارت جنگ منتخب گردید و در همین اوقات بود که مسئله خلع سلاح مجاهدین و تحصن مجاهدین به پارک اتابک و اقدلمات قوام السلطنه براى اجراى قانون خلع سلاح مصوبه مجلس بظهور پیوست
در زمان کودتاى رضاخان و سید ضیا طباطبایى(فوریه ۱۹۲۱) وى که حاکم خراسان بود به جرم همکارى با انگلیسیها توسط کلنل محمد تقى خان پسیان دستگیر و به تهران فرستاده شد. بعد از سقوط دولت سید ضیا وى صدراعظم شد.در این زمان به علت زدوبندهایى که با آمریکاییها داشت و براى دریافت قرضه با آنها وارد مذاکره شده و هیئتى را از آمریکا دعوت کرده بود, موجب دلخورى انگلیسیها شد, از طرف دیگر رقابت بر سر قدرت با رضا خان وزیر جنگ منتهى به سقوط دولت وى گردید, اما دولت جدید مشیرالدوله بعلت اختلافش با رضاخان دیرى نپائید و قوام دوباره برسر کار آمد. در این دوره وى راه مستشاران کمپانى هاى نفتى آمریکایى به ایران را باز کرد و هیئتى ازمستشاران آمریکایى به سرپرستى آ.میلسپو را به ایران دعوت کرد
قوام السلطنه اوایل ۱۹۴۶ میلادى در زمان محمد رضا شاه باز هم به نخست وزیرى رسید, این بار به علت رشد اتحادیه هاى کارگرى و احزاب چپ و دمکراتیک و فشار از پائین وى در آغاز با پُز دمکرات و آزادیخواه وارد میدان شد و ازروزنامه ها رفع توقیف کرده, میتینگها را آزاد گذاشت و بعضى از عناصر به شدت ارتجاعى چون سرلشکر ارفع را از کار برکنار نمود
اما قوام بزودى چهره واقعى خود را نشان داد و با کمک دستیاران انگلیسی و آمریکائی و دربار یورش دوباره به اتحادیه ها و سازمانهاى مترقى و دمکرات را که مخل چپاولگرى منابع کشور(بویژه نفت)بودند را آغاز نمود, از طرفى فشار بر آنها را افزود و از طرف دیگر خود دست به تشکیل حزب ارتجاعى دمکرات که کار عمده اش حمله به تجمعات اعتراضى مردم بود زد. علیرغم این اقدامات , در تابستان ۱۹۴۶ کارگران تمام تاسیسات جنوب دست به اعتصاب عمومى زدند. انگلیسیها با تحریک اعراب خوزستان و مسلح کردن آنها به اعتصابیون حمله کرده و ۴۶ نفر را کشتند. قوام در خوزستان حکومت نظامى اعلام کرد
سیاست نزدیکى به آمریکا, انگلیسیها را به شدت نگران کرده بود, بویژه اینکه قوام در نظر داشت در امتیازنامه کمپانى نفت ایران و انگلیس به نفع آمریکاییها تجدید نظر کند. از طرف دیگر دربار از تمرکز قدرت در دست قوام بشدت نگران بود, نمایندگان مجلس طرفدار دربار و انگلیس علیه وى در مجلس سخنرانى مىکردند.بالاخره در دسامبر ۱۹۴۷ مجلس به او راى اعتماد داده و وى برکنار شد
عضد الملک(علیرضا خان قوانلو)
چون سلطان احمد شاه هنگام خلع پدرش خردسال بود ، عضدالملک رئیس اسمی طایفه قاجار را که ریشه مغولی داشتند به نیابت سلطنت انتخاب کردند. وى یکى از شخصیتهاى تقریبا خوشنام قاجار محسوب مىشود, از سیاست و اوضاع جهان کاملا بى اطلاع بود.مدتى حکومت مازندران را داشته و در سن پنجاه سالگى عهده دار ایلخانى گرى ایل قاجار گشت. در سال ۱۳۰۴ قمرى زمانى که بدستور ناصرالدینشاه صندوق عدالت(صندوقهایى که مردم شکایاتشان را در آنها مىانداختند) تاسیس شد عضدالملک رئیس این صندوقها شد. اما به علت کثرت نامه ها عضدالملک وحشت کرده و اصرار به استعفا از این مقام را داشت. صندوقهاى نامبرده بزودى بخاطر اینکه تعداد زیادى از نامه ها حاوى فحش و بد و بیراه به شاه و امین السلطان و کامران میرزا نایب السلطنه بودند برچیده شدند
عضدالملک در جریان قضیه رژى و نهضت تنباکو واسطه بین دربار و روحانیون بود, وى در مدت پانزده ماهى که بعداز خلع محمدعلیشاه نایب السلطنه بود از دخالت در امور سیاسى و دولتى خوددارى مىکرد. عضدالملک در رمضان سال ۱۳۲۸ قمرى در سن نود سالگى درگذشت
Comments
مظفرالدین شاه، قوام السلطنه، عضد الملک — بدون دیدگاه
HTML tags allowed in your comment: <a href="" title=""> <abbr title=""> <acronym title=""> <b> <blockquote cite=""> <cite> <code> <del datetime=""> <em> <i> <q cite=""> <s> <strike> <strong>