مژده، بالاخره یک خبر خوش ! در آخرین رده بندی جهانی آزادی مطبوعات در سال ۲۰۲۳ ، که روز ۳ مه توسط گزارشگران بدون مرز(RSF) منتشر شد، اوکراین با جهش شگفت انگیزی ۲۷ رتبه بالا رفت و در بین ۱۸۰ کشور مورد بررسی، ازرتبه ۱۰۶ به ۷۹ ارتقا پیدا کرد. گزارشگران بدون مرزدر ستایش این بشارت چنین گفتند : «علی‌رغم آشفتگی اوضاع در هئیت های تحریریه و مشکلات مربوط به پوشش خبری در کشوری در حال جنگ و همچنین محدودیت‌های گزارش دهی متناسب با وضعیت موجود، امروز روزنامه‌نگاران از آزادی بیشتری برخوردارند. جنگ و روحیه وحدت ملی باعث کاهش نفوذ الیگارشی ها و فشارهای ناشی از تفرقه بر رسانه ها گشته است. »

نویسنده Pierre RIMBERT برگردان مرمر کبير 

«دغل بازان » بدون مرز↑  

آش آنقدر شور است که حتی سازمان امریکایی Fairness and Accuracy in Reporting (FAIR) ـ انصاف و دقت در اطلاع رسانی ـ نیزاز چنین پیشرفت پرشتابی ابراز شگفتی کرده است. این رصدخانه انتقادی رسانه ها یادآوری می کند (۱) که روز ۲۹ دسامبر، رئیس جمهور ولودیمیر زلنسکی قانون جدیدی را به تصویب رساند که در شرایط دیگری، می توانست بانگ اعتراض گزارشگران بدون مرز را به اوج رساند و باعث سقوط آزاد این کشور در رده بندی «آزادی» مطبوعات شود. قانون جدید به شورای ملی رادیو تلویزیون – نهاد نظارتی رسانه ای اوکراین ـ این اختیار را می دهد که تولیدات رسانه ای را جریمه و تعطیل و مجوزها را بدون محاکمه لغو کند یا هرگونه محتوای شبکه های اجتماعی و پلتفرم های اینترنتی را مسدود سازد. اعضای شورای ملی نظارت رسانه ها به شدت تحت کنترل می باشند، آقای زلنسکی، شخصا، چهار عضو از هشت عضو و مجلس چهار عضو دیگر را منصوب می کنند.

دو اتحادیه اصلی روزنامه نگاران اوکراینی با این مصوبه جدید به مبارزه برخاسته اند. سرهی اشتورختسکی، رئیس سندیکای رسانه های مستقل اوکراین، گفت : «مقامات دولتی از طریق رسانه هایی که تحت کنترل خود دارند، کارزاری برای بی اعتبار کردن کسانی که به جنبه های خاصی از قانون انتقاد سازنده دارند، راه اندازی کرده اند. همین امر باعث می‌شود ما از آنچه پس از اجرای کامل متن در انتظارمان است بترسیم : اعضای دولت به هرکسی که دیدگاه متفاوتی دارد انگ « دشمن» و یا عامل خارجی می زنند…». رئیس فدراسیون بین المللی روزنامه‌نگاران (IFJ) معتقد است که «آزادی مطبوعات و کثرت‌گرایی در اوکراین توسط قانون رسانه‌ای جدید تهدید می‌شود» (بیانیه مطبوعاتی، ۱۷ ژانویه ۲۰۲۳). گزارشگران بدون مرز، اما ، از قانون رسانه ای جدید زلنسکی، به این دلیل که برخی از مقررات قوانین ملی در این حوزه را با استانداردهای اروپایی هماهنگ می کند، استقبال کرده اند – دلیلی کافی برای بالا بردن رتبه اوکرائین در رده بندی جهانی آزادی رسانه ای. این نهاد که ریاست آن را پیر هاسکی، مجری رادیو فرانس اینتر بر عهده دارد، با چشم پوشی بر جنبه «آزادی کش» قانون رسانه ای اوکراین، معتقد است که دولت این کشورمی تواند پس از پایان جنگ آنرا «تکمیل» کند (بیانیه مطبوعاتی، ۱۱ ژانویه ۲۰۲۳).

باید خاطر نشان کرد که از زمان آغاز درگیری ها، دوازده هزار روزنامه نگاری که برای پوشش خبری وقایع از دولت کی یف تاییدنامه گرفته اند، «صادقانه» بیانیه های مطبوعاتی رژیمی را که «در راه حفظ ارزش های ما می جنگد» تکرار می کنند. شاهد این مدعا هم گفتگوی سوررئال روز ۱۸ مه، بین مجری شبکه خبری سی ان ان ، برایانا کیلار و فرستاده ویژه، سام کیلی می باشد :

 اوکراین اعلام کرده است که بیست و نه موشک از سی موشک شلیک شده در یک بمباران شبانه بر فراز کل کشوررا رهگیری و خنثی کرده است. (…) سام، روسیه می گوید که یک انبار تسلیحات اوکراینی را هدف قرار داده، آیا این ادعا درست است؟

 ممکن است ؛ اما اگر هم چنین باشد، ما اجازه نخواهیم داشت آنرا بگوییم.

شرط می بندیم که سال آینده، در رده بندی جهانی آزادی مطبوعات توسط خبرنگاران بدون مرز، اوکراین از ایالات متحده، که رده چهل و پنجم را دارد پیشی خواهد گرفت…

۱ـ Bryce Greene, Ukraine’s “press freedom” score increases despite martial law, banned mediaFAIR, 9 mai 2023.

Pierre RIMBERT

پيير ريمبر ، جامعه شناس و مولف کتاب «ليبراسيون» ، از سارتر تا روتچيلد

لوموند دیپلماتیک