عصر ایران – اوپک اعلام کرده است که درآمد نفتی ایران در  سال ۲۰۲۲ معادل ۴۲.۶ میلیارد دلار بوده است. از آنجا که درآمد نفتی ایران در سال اول اجرای برجام معادل 41.1 میلیارد دلار بوده است، برخی رسانه های نزدیک به دولت، این عدد را نشانه موفقیت دولت سیزدهم و درستی مسیر اقتصادی اش دانسته اند.

در این باره 2 نکته جدی قابل توجه است تا به بیراهه نرویم:

1 – متاسفانه در سال های تحریم، بخش بزرگی از مشتریان نفت ایران به سمت عربستان و دیگر صادر کنندگان نفتی رفته اند و حتی پالایشگاه های خود را بر اساس نفت آنها بازتنظیم فنی کرده اند و بازگرداندن آنها به جمع پیشین مشتریان ایران، کاری سخت و پرهزینه است.

یک نکته انحرافی جدی در باره آمار درآمدی ایران وجود دارد و آن این که افزایش درآمد نفتی ایران نه به دلیل افزایش توان صادراتی و بازستاندن بازارها،که صرفا به دلیل بالا رفتن قیمت جهانی نفت بوده است؛ فقط کافی است بدانید که  در سال 2022 ، متوسط قیمت نفت 100 دلار بود ولی در سال اول اجرای برجام (2016) کمتر از 40 دلار.

به بیان دیگر، ما هنوز حدود یک میلیون بشکه کمتر از سال 2016 تولید می کنیم و این در حالی است که عربستان -رقیب دیرینه ایران- با افزایش تولید و تصاحب بازارهای ایران، در همان پارسال که ما 42.6 میلیارد دلار درآمد نفتی داشتیم و خیلی ه خوشحالش شده ایم، 161.1 میلیارد دلار “سود خالص” نفتی داشت.

اگر ما بتوانیم بازار نفت خود را که دهه ها برای ساختنش تلاش کرده ایم، احیا کنیم هنر کرده ایم نه این که بازارها را از دست بدهیم و وقتی به خاطر افزایش قیمت جهانی نفت، همین میزان اندک صادرات ، درآمدی داشت، خوش باشیم و ذوق زده شویم و در بوق و کرنا کنیم.

2 – مگر نه این است که افزایش درآمدهای کشور باید منتهی به بهبود معیشت مردم شود؟ سوال حیاتی این است که اگر ما به درآمد سال برجام رسیده ایم، پس چرا از نظر اقتصادی به سال برجام برنگشته ایم؟!
در سال نخست اجرای برجام، تورم ایران تک رقمی شد و به 9 درصد کاهش یافت ولی در سال گذشته که می گویند به اندازه سال اول برجام درامد نفتی داشته ایم، بنا به اعلام رسمی، تورم 45.8 درصد بوده است.

اگر به اندازه سال برجام دلارهای نفتی به کشور  وارد می شود، چرا در روزی مشابه امروز در آن سال، قیمت هر دلار 3 هزار و 516 تومان بود ولی امروز با همان میزان درآمد دلاری ( و حتی کمی بیشتر)، دلار بیش از 13 برابر قیمت دارد و حدود 48 هزار تومان است؟ البته به دلایل موجه اقتصادی انتطار نداریم قیمت ها دقیقا با آن سال منطبق باشند ولی این  فاصله وحشتناک، برغم ادعای درآمد ارزی بالا برای چیست؟

آیا هنر روحانی بود که با 41.4 میلیارد دلار درآمد نفتی ، ارزش پول ملی را روی دلار 3500 تومان تثبیت کرده بود یا هنر رئیسی است که با 42.6 میلیارد دلار درآمد، دلار را به 48 هزار تومان رسانده است؟!

تازه، این ارقام فقط مربوط به دلارهای نفتی است و طبق ادعای مقامات دولتی، صادرات غیرنفتی ایران نیز در دولت کنونی به رقم بی سابقه ای در تاریخ کشور رسیده و رکورد 53 میلیارد دلار در سال را زده است.

لذا سوال اصلی همان است که مطرح شد: اگر این عددها راست است و عددسازی نیست، برغم این که درآمد نفتی بیشتر از سال اول برجام بوده و درآمدهای ارزی ناشی از صادرات غیرنفتی هم بیش از آن شده، چگونه شاهد تورم 5 برابری و کاهش 13 برابری ارزش پول ملی هستیم؟! آیا از نظر دولتمردان، همه چیز طبیعی است؟! یا این وسط اتفاقاتی می افتد که نمی گذارد سفره مردم حتی به اندتازه سال 1395 رنگین شود؟! پیدا کنید پرتقال فروش را!

و چه غم انگیز است که به حای افق گشایی و تعیین اهداف بلند برای آینده، دلمان خوش است که در سال 2023 رسیدیم به درآمد 2016 و البته نه حتی به وضعیت اقتصادی آن سال!