عصر ایران؛ حسن ظهوری و علی محبوبی ــ زلزله خوی را لرزش‌های پشت سر هم به زلزله‌ای ترسناک تبدیل کرده‌است. اولین لرزش در ۲۸ دی‌ماه، بخشی از خانه‌های شهرستان خوی را تخریب کرد؛ آن‌هایی که هنوز می‌توانستند در خانه بمانند را زلزله دوم در فاصله بسیار کمی آواره کرد. اما کمتر از ۱۰ روز بعد زلزله سوم، و در نهایت زلزله تکان دهنده و هولناک جنوب ترکیه اتفاق افتاد و ترسی عمومی همه مردم خوی را فرا گرفت. همه این‌ها باعث شده تا وضعیت زلزله‌زدگان خوی به یک از پیچیده‌ترین مباحث مدیریت بحران پس از زلزله بدل شود.

هلال احمر از همان ساعات اول زلزله به شهرستان خوی رفت و کار امداد و نجات پس از حدود ۵ ساعت به پایان رسید و اسکان زلزله زدگان آغاز شد. زلزله‌های پشت سر هم چنان ترسی برپا کرد که هیچ‌کس حاضر نبود به خانه بازگردد و این ترس همچنان ادامه دارد. پس هلال احمر کمپ‌ها را برپا کرد. 

کمپ‌ها به دو شکل داخل سالن‌های سرپوشیده و فضای باز ایجاد شده‌اند. آن‌هایی که داخل سالن‌های سرپوشیده هستند مشکلی با سرمای بیرون ندارند اما آن‌هایی که در چادرهای فضای باز زندگی می‌کنند با سرمای شدید این روزهای خوی دست و پنجه نرم می‌کنند. توالت و حمام اگرچه کم است اما تا حدی نیاز ساکنین کمپ را تامین می‌کند. خود مردم هم تلاش می کنند تا بهداشت کمپ‌ها رعایت شود. بچه‌ها هم سرگرم هستند و گاهی افرادی می‌آیند تا با آن‌ها بازی کنند. اما یک خطر جدی این کمپ‌ها را تهدید می‌کند. برق این چادرها از طریق دکل‌‌های بزرگ تامین می‌شود. آن‌هم با کابل‌ کشی‌های غیر استاندارد که به تابلوهای برق می‌ر‌سند. تابلوهایی که معمولا پشت چادرها نگهداری می‌شوند و هیچ عایق یا ایمنی کافی ندارند. این تابلوهای برق و کابل‌های فشار قوی نه تنها در معرض دسترس کودکان هستند که در مقابل بارندگی‌ها هم هیچ حفاظی ندارند. فقط یک خطا یا حادثه کوچک کافیست تا کمپ به آتش کشیده شود. این در حالیست که بعضی از ساکنین کمپ مجبورند این‌جا زندگی کنند.

زلزله خوی، خانه‌هایی را فاقد سکونت کرده‌است. این خانه‌ها بیشتر در روستاها و شهرک‌های اطراف خوی هستند. در خوی هم خانه‌هایی فاقد سکونت شده اما تعداد آن‌ها کم است. ولی اغلب خانه‌‌ها ترک خورده‌اند که مانع بازگشت ساکنین به داخل آن‌ها می‌شوند. ظاهر ساختمان‌ها سالم است اما به گفته مالکین، داخل خانه‌ها ترک‌های بزرگی دارد.

بنیاد مسکن فعالیت‌‌های خودش را برای شناسایی خانه‌ها آغاز کرده. در فهرستی که آن‌ها تهیه کردند تعدادی از خانه‌ها باید به طور کامل تخریب شوند. مثل خانه‌هایی در فیروروق که یکی از مناطق آسیب دیده شهرستان خوی است. اهالی دارند باقی‌مانده وسایل‌شان را از خانه‌ها خارج می‌کنند. بنیاد مسکن کار تخریب و آوار برداری خانه‌ها را به سرعت آغاز کرده؛ ولی عده‌ای مخالف این سرعت عمل بنیاد مسکن هستند. علت مخالفت آن‌ها را می‌توانید در فیلم ببینید.

این تخریب‌‌ها و خاکبرداری‌ها یک مشکل دیگر هم دارد. خاکی که بلند می‌شود درست روی سر کسانی می‌نشیند که در این چادرها زندگی می‌کنند. اما در این میان هستند کسانی که می‌خواهند خانه‌هایشان خراب شود. چراکه امیدوارند دولت هرچه سریعتر خانه‌هایشان را بسازد؛ آن‌هم با وامی که قرار است بپردازد.

سرما هر لحظه آزاردهنده‌تر می‌شود. این شرایط برای کسانی که در روستاها زندگی می‌کنند، سخت‌تر است. علاوه بر هلال احمر، خیرین از روزهای اول وارد خوی شده‌اند. آن‌ها مدام به روستاها سر می‌زنند برای همین برخی اهالی روستاها که خانه‌هایشان نزدیک جاده نیست مجبورند هر روز کنار جاده آتش روشن کنند و منتظر خیرین باشند تا از توزیع کمک‌ها به خصوص غذای گرم جا نمانند. هرچند بعضی‌ها هرطور شده غذای گرم‌شان را فراهم می‌کنند اما خیلی‌ها آمادگی پخت و پز ندارند. برای همین اوقاف استان آذربایجان غربی خیرین و موسسه‌های نیکوکاری دست به کار شده‌‌اند.

با شدت گرفتن سرما مردمی که سقفی برایشان نمانده نیاز به کانکس دارند. مسئولیتی که بر عهده بنیاد مسکن است. حتی برخی اهالی خوی زمین‌‌شان را در اختیار زلزله زدگان قرار داده‌اند تا کانکس‌‌هایی که هنوز نیامده‌اند جا برای نصب داشته باشند.

حالا همه آن‌هایی که چادرنشین شده‌اند باید خیلی بیشتر از این‌ها صبور باشند و برای آن‌که دوباره به زندگی عادی برگردند، کفش آهنین بپوشند. اما کسانی مثل سالمندان که روزی چندبار باید مسیر رفتن تا توالت را بالا و پایین کند با پوشیدن هیچ کفشی مشکل‌شان حل نمی‌شود. آن‌ها خواسته‌های خیلی کوچکی دارند که به سادگی حل می‌شود اما اراده‌ای برای حل آن نبوده‌است. مثلا یک ویلچر می‌تواند زندگی آن‌ها را خیلی بهتر کند. حالا که هوا سردتر می‌شود، اهالی خوی تصمیم گرفته‌اند چادرهایشان را به هم نزدیکتر کنند. هم امنیت بیشتری دارند و هم دلگرم‌تر می‌شوند. شاید همین دلگرمی، چادرهایشان را هم گرم‌تر کند.