یورونیوز

یک برنامه کاربردی گوشی‌های تلفن همراه با موضوع دوستیابی در لبنان، یک آگهی تبلیغاتی به نمایش گذاشت که هشدار می‌داد جنگنده‌های آمریکایی آماده پاسخگویی به هرگونه اقدامات تحریک‌آمیز هستند.

این اعلان هشدارآمیز هفته گذشته به زبان عربی در زیر تصاویری از هواپیماهای جنگی آمریکا در فضای مجازی منتشر شد. در این آگهی تبلیغاتی آمده بود که «علیه ایالات متحده یا شرکای آن سلاح به دست نگیرید» و خاطرنشان ‌می‌کرد که آمریکا «از شرکای خود در برابر تهدیدات نظام ایران و نیروهای نیابتی آن محافظت خواهد کرد.»

و برای تاکید بر این پیام، اعلام شد که فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) «کاملا آماده» است و گویی حاضر است هواپیماهای اف-۱۶ و اِی-۱۰ را که «در حال حاضر در منطقه» مستقر هستند را در برای این منظور به کار گیرد.

چرا اپلیکیشن دوستیابی برای تبلیغ انتخاب شد؟

این آگهی هشدارآمیز – که ظاهراً مردان جوان و سرخورده خاورمیانه را هدف قرار داده است- همزمان با تشدید نگرانی‌ها از امکان وقوع درگیری‌های گسترده‌تر بین ایران و نیروهای نیابتی آن در مقابل اسرائیل و متحدانش ممکن است آنچنان هم غیرمنتظره نبوده باشد.

اما چیزی که غیرمنتظره است، انتخاب اپلیکیشن دوستیابی «تیندر – Tinder» برای انتشار این آگهی بود.

تبلیغ در این اپلیکیشن دوستیابی – که دفتر آن در ایالات متحده مستقر است و عبارات «کشیدن انگشت به راست [بر روی صفحه موبایل]» برای تأیید یک دوست و «کشیدن به چپ» برای دادن پاسخ منفی را در زبان عامیانه جا انداخته است – سؤالات جدیدی را در مورد کارزارهای اطلاعات آنلاین ارتش ایالات متحده ایجاد کرده است.

روزنامه واشنگتن پست روز سه‌شنبه ۲۷ اوت (ششم شهریور ۱۴۰۳) در مقاله‌ای ضمن اشاره به این آگهی می‌نویسد که این عملیات‌ با هدف تأثیرگذاری بر دیدگاه‌های مخاطبان خارج از کشور و مقابله با آنچه که دولت آمریکا به‌عنوان روایت‌های گمراه‌کننده از سوی دشمنان خارجی می‌بیند، طراحی شده است.

واشنگتن‌پست به نقل از یکی از مقامات آمریکایی آشنا با این موضوع که به دلیل حساسیت‌هایی از درج نام او خودداری شد، نوشت که این آگهی تبلیغاتی بخشی از یک کمپین گسترده‌تر عملیات روانی یا عملیات پشتیبانی اطلاعات نظامی است که به سنتکام تعلق داشت. 

این آگهی یک تهدید صریح بود که اگر ایران یا نیروهای نیابتی آن ایالات متحده یا متحدش اسرائیل را تهدید کنند، پنتاگون دست به اقدامی خواهد زد. این یک هشدار غیرعادی بود و برخی کارشناسان آن را ناشیانه خواندند. این پیام همچنین یادآور این نکته بود که نیروهای آمریکایی قبلاً تعداد زیادی پهپاد و موشک ایرانی را در حمله ماه آوریل سرنگون و منهدم کرده بودند.

آیا ارتش آمریکا از این موضوع بی اطلاع بود؟

واشنگتن پست در مقاله خود می‌نویسد که فرماندهی مرکزی آمریکا (سنتکام) از اظهار نظر در این رابطه خودداری کرده و گفته که معمولاً در مورد عملیات اطلاعاتی بحث نمی‌کند. پنتاگون نیز در مورد این پست خاص اظهار نظری نکرده است.

اما یک مقام دفاعی دیگر به طور جداگانه به واشنگتن پست گفت: «به طور کلی و تا آنجا که به موضوع حوزه سیاستگذاری مربوط می‌شود، وزارت دفاع آمریکا، عملیات اطلاعات‌پراکنی نظامی را در چهارچوب حمایت از اولویت‌های امنیت ملی انجام می‌دهد. این فعالیت‌ها باید مطابق با قوانین ایالات متحده و سیاست‌گذاری‌های وزارت دفاع انجام شود و ما متعهد به اجرای این پادمان‌ها هستیم.»

اپلیکیشن دوستیابی «تیندر» پس از پرس‌ و جوهای واشنگتن‌پست، این آگهی تبلیغاتی را روز پنجشنبه حذف کرد. فیلیپ فرای، سخنگوی این شرکت گفت که « خط‌‌مشی‌های ما» را در مورد پیام‌های خشونت‌آمیز و سیاسی نقض کرده است.

با کشیدن انگشت به سمت راست به معنی تایید همسویی با نیروهای مخالف چه می‌شود؟

یک روزنامه‌نگار مستقل مستقر در لبنان به نام شمعون ملک افضلی، پنجشنبه گذشته هنگام باز کردن اپلیکیشن تیندر با این آگهی تبلیغاتی مواجه شد.

او با لمس صفحه موبایل خود و کشیدن انگشتش به سمت راست، به یکی از مطالب سنتکام در شبکه اجتماعی ایکس (توئیتر سایق) هدایت شد که پیامی به زبان عربی مشابه همان آگهی داشت که حضور هواپیماهای تهاجمی را در منطقه توصیف می‌کرد.

او اسکرین‌شات‌هایی از این آگهی را در حساب کاربری خود در شبکه ایکس به اشتراک گذاشت و همین مطلب او به سرعت در فضای مجازی دیده شد.

این آگهی چقدر موثر است؟

یکی از افسران عملیات جنگ روانی ارتش ایالات متحده این تلاش را به تمسخر گرفت. این افسر که تجربه کارزارهای عملیات اطلاعاتی را دارد اما مجاز به صحبت در مورد این پرونده نبود، به واشنگتن‌پست گفت: «در ظاهر، من شک دارم که [این آگهی] خیلی مؤثر باشد. فکر می‌کنند چه پیامی در اینجا طنین انداز می‌شود؟» این افسر در ادامه افزود: «این فقط مثل این است که یک نفر در صورت شما می‌گوید که با من در نیوفت.»

گیتی‌پونگ «ادی» پاروچابوتر، افسر بازنشسته عملیات روانی ارتش آمریکا با تجربه در حوزه سیاست‌گذاری عملیات اطلاعاتی، معتقد است که این پیام در صورتی می‌تواند مؤثر باشد که «بخشی از یک کمپین طولانی‌مدت باشد و با یک خط‌مشی منسجم همسو باشد، نه اینکه صرفاً تبلیغاتی یکباره باشد.»

این پیام در صورتی می‌تواند مؤثر باشد که «بخشی از یک کمپین طولانی‌مدت باشد و با یک خط‌مشی منسجم همسو باشد، نه اینکه صرفاً تبلیغاتی یکباره باشد.

گیتی‌پونگ «ادی» پاروچابوتر

افسر بازنشسته عملیات روانی ارتش آمریکا

اما او افزود، اپلیکیشن تیندر احتمالاً یک پلتفرم ضعیف بود. پاروچابوتر که اکنون یک کارشناس ارشد مدعو در اندیشکده آمریکایی شورای آتلانتیک است، می‌گوید: «من حدس می‌زنم که افراد عادی با دیدگاه‌های متخاصم احتمالاً زیرمجموعه‌های بسیار کوچکی از کاربران تیندر را تشکیل می‌دهند.»

یک رویکرد مؤثرتر، شناسایی پلتفرم‌های آنلاینی است که مخاطبان هدف – که به گفته این کارشناس، بهتر است «مردان در سنین نظامی» باشند – از آن بازدید می‌کنند. او گفت که این پلتفرم‌ها ممکن است شامل یک گروه خصوصی فیس‌بوک یا حساب تلگرام باشد.

او خاطرنشان کرد که سنتکام اغلب از پیمانکاران برای ایجاد و توزیع پیام‌ها به مخاطبان خاص استفاده می‌کند و از ابزارهای مختلفی برای شناسایی موثرترین بسترها برای دستیابی به گروه های هدف خود استفاده می‌کند.

در مقابل، تبلیغ اپلیکیشن تیندر بخشی از یک عملیات مخفی نبود؛ چرا که لوگوی سنتکام به طور مشخص در آن نمایان بود.

همه کارزارهای عملیات روانی نظامی، چه آشکار یا مخفیانه، باید از طریق یک پروسه تایید که توسط سیاست پنتاگون تعیین شده است، طی شود. این خط مشی اهداف کمپین، مخاطبان هدف و شرایطی را که تحت آن هماهنگی با سایر سازمان های دولتی ایالات متحده لازم است، مشخص می کند. تأییدیه‌های عملیات آشکار معمولاً در سطح فرماندهی رزمی انجام می‌شود.

به گفته پاروچابوتر، تبلیغ تیندر «یا یک خطای ساده یا از سر تنبلی بوده است. برای عقب راندن دشمنان در فضای اطلاعاتی، ما به متخصصان آموزش دیده بیشتری نیاز داریم و باید مسئولان آن‌ها را در هنگام چنین خرابکاری‌هایی مسئول بدانیم.»