لاک‌زدن، سبیل‌داشتن و کتاب‌‌خواندن دلایل رد‌شدن در گزینش

هدی هاشمی: اعتراض به نحوه گزینش دانشجو‌معلمان و داوطلبان استخدامی وزارت آموزش و پرورش همچنان ادامه دارد. برخی از دانشجویان و داوطلبان آزمون استخدامی به خبرنگار «شبکه شرق» گفته‌اند‌ آنها به دلایل غیرحرفه‌ای مثل خواندن کتاب‌های فلسفی، نحوه لباس پوشیدن، سبیل‌‌داشتن، لاک‌زدن، قضا‌شدن نماز، ارتباط با همکلاسی دختر یا پسر، نداشتن چادر در روز آزمون کتبی، پیدا‌بودن ریشه مو در گزینش، لایک‌کردن صفحه اینستاگرام، حضور کم‌رنگ در نماز جمعه‌ یا راهپیمایی‌ها از تحصیل یا گرفتن شغل معلمی محروم شده‌اند. گزینش‌هایی که به گفته آنها غیرعلمی، افراطی و همراه با سلیقه شخصی گزینشگر بوده است. این داوطلبان تأکید داشتند‌ گزینشگر باید تمرکزش روی سطح علمی و شایستگی داوطلبان باشد تا بتواند یک معلم حرفه‌ای و شایسته را در همین مصاحبه پیدا کند، اما در همین جلسات مصاحبه برخوردهای غیرحرفه‌ای و بسیار ناشایستی با داوطلبان و دانشجو‌معلمان می‌شود.

کد ۶ هستی؟

زهره ثابت امسال آزمون استخدامی وزارت آموزش و پرورش را شرکت کرده و رتبه خوبی هم برای پذیرش به دست آورده است، اما قبل از گزینش به او گفتند که کد 6 را گرفته است. خودش این‌چنین توضیح می‌دهد: «امسال کد ۶ هم به آزمون فرهنگیان اضافه شده است، هیچ‌کس هم توضیح نمی‌دهد که این کد چیست. به من گفتند کد ۶ یعنی قبل از اینکه دعوت به مصاحبه شوید، گزینش شما را رد می‌کند. جالب اینجاست ما وارد مصاحبه هم‌ شدیم. با اینکه تمام شرایط لازم را داشتم، نمره‌های خوبی هم گرفتم و در گزینش پاسخ همه موارد را دادم، به خاطر گزینش سلیقه‌ای که وجود داشت، رد شدم. کلی درس خواندم، چند سال زحمت کشیدم آخرش به خاطر رفتار غیرحرفه‌ای گزینشگر رد شدم».

چرا صفحه اینستاگرام را لایک کردی؟

رفتار غیرحرفه‌ای گزینشگران برای بسیاری از این داوطلبان استخدامی آموزش ‌و پرورش غیر‌قابل قبول است؛ چرا‌که آنها شبانه‌روز درس خوانده‌اند و برای داشتن این شغل برنامه‌ریزی کرده‌اند و حتی در آزمون نمرات خوبی هم گرفته‌اند، اما به خاطر دلایل کم‌اهمیتی که از سوی گزینش اعلام می‌شود، از رفتن به دانشگاه و شغل محروم می‌شوند.

یکی دیگر از داوطلبانی که نمی‌خواست نامش در گزارش آورده شود، به کد ۱۹ گزینش اشاره می‌کند و می‌گوید: «کد ۱۹ درباره مسائل سیاسی، نحوه پوشش، حجاب، عدم شرکت در انتخابات و لایک‌کردن صفحه اینستاگرام است. به خیلی از داوطلبان گفتند به خاطر کد ۱۹ رد شده‌اند. من هم به خاطر کد ۱۹ رد شدم، اما پیگیر کارم هستم. چند روزی هست که به خاطر این پیگیری به ساختمان مرکزی وزارت آموزش و‌ پرورش می‌روم، خیلی‌ها را از طبقات روستایی و کم‌درآمد آواره تهران کرده‌اند و جالب اینجاست کسی هم پاسخ‌گو نیست. لطفا شما بررسی کنید‌ بلکه مسئولان آموزش و پرورش صدای ما را بشنوند».

سبیل شبیه مارکسیست‌ها داری، پس اخراجی!

محمد حیدری‌ورجانی، دبیر اسبق انجمن اسلامی دانشگاه تربیت دبیر شهید رجایی است. او سال‌ها درگیر پرونده‌های مختلف دانشجو‌معلمانی بوده که گزینش آنها را رد کرده است. حیدری به پرونده‌های عجیب‌و‌‌غریب گزینش یکی از دانشجویان اشاره می‌کند: «یکی از دانشجویان سبک و سیاق خودش را برای پوشیدن لباس داشت و بسیار هم فرد مذهبی‌ای بود. در گزینش به او می‌گویند که تو مارکسیست هستی. این دانشجو موضوع را رد می‌کند و از آنها می‌خواهد که دلایل‌شان را بگویند. آنها هم می‌گویند به خاطر نوع سبیلی که می‌گذاری، به نظر ما چهره مارکسیستی داری. البته او موضوع را رد می‌کند و با آنها چندین جلسه حرف می‌زند تا گزینش در آخر قانع می‌شود‌ او را از دانشگاه اخراج نکند».

پردیس برادران رفتی، پس ردی!

حیدری درباره دانشجوی دختری می‌گوید که به جلسه سخنرانی انجمن دانشگاه در پردیس برادران دعوت شده بود: «یک دانشجوی دختر در دانشگاه ساری درس می‌خواند، گزینش همان روز اول این خانم را رد کرد. این دانشجو علت ردشدنش را می‌پرسد و به او می‌گویند‌ شما یک بار از پردیس خواهران به پردیس برادران رفتید. این خانم هم در پاسخ می‌گوید‌ برنامه انجمن دانشگاه بود و من هم دعوت بودم. مسئولان گزینش بدون توجه به این اظهارات، او‌ را رد می‌کنند».

چرا کتاب فلسفی می‌خوانید؟

عجیب‌ترین اقدامی که در گزینش انجام شد، مربوط به کتاب‌خواندن یکی از دانشجویان بود.

حیدری در‌این‌باره می‌گوید: «یکی از دانشجویان اصفهان را گزینش صدا می‌زند، به او می‌گویند‌ به ما اطلاع داده‌اند شما کتاب‌های فلسفی می‌خوانید. این دانشجو هم در جواب گفته‌ این کتاب‌ها چاپ داخل کشور هستند و مجوز وزارت ارشاد را دارند. آنها هم گفتند‌ زیاد کتاب‌‌خواندن باعث می‌شود‌ آدم‌ها طور دیگری فکر کنند، از نظر ما آدم‌هایی که خیلی کتاب می‌خوانند مشکل روانی دارند. این دانشجو را اخراج می‌کنند و در پرونده‌اش می‌نویسند دانشجو مشکل روانی دارد».

وزیر آموزش و پرورش بی‌تفاوت است

«یک‌ فهرست ۳۰‌نفره از دانشجو‌معلمانی را که درگیر گزینش سلیقه‌ای شدند، برای وزیر آموزش و پرورش ارسال کردیم، اما او تاکنون پاسخی نداده است». حیدری به بی‌تفاوتی وزیر آموزش و پرورش اشاره می‌کند و می‌گوید: «گزینش‌هایی که انجام می‌شود، درست مثل گزینش‌های دهه ۶۰ است. در این سه سال گذشته هم شدت گزینش بیشتر شده است. همه این موارد را به وزیر آموزش و پرورش گفتیم، اما او هیچ واکنشی نشان نداد. نمی‌دانیم این وضعیت تا چه زمانی قرار است ادامه‌دار باشد».

از نحوه پوشش در مراسم‌های خانوادگی هم سؤال می‌شود

«آنچه امروزه در مراحل گزینش آموزش و پرورش دنبال می‌شود، چیزی غیر از مناسبات منطقی و معمول گزینش‌های استخدامی در دیگر دستگاه‌های اجرائی کشور است»؛ این حرف‌های یکی از معلمانی است که ‌۱۸ سال سابقه خدمت دارد و در این سال‌ها‌ بارها و بارها درگیر مباحث گزینش شده است. او که نمی‌خواست نامش منتشر شود، درباره سؤالات گزینشگر آموزش و پرورش می‌گوید: «در گزینش آموزش و پرورش، مصاحبه‌گران و کارشناسان گزینش از همان دقایق اولیه با سؤالاتی اعتقادی و سیاسی فرد را محک می‌زنند؛ دریغ از یک پرسش که در آن صلاحیت‌های روحی و روانی فرد مورد سنجش قرار گیرد‌ که اگر هم مدنظر قرار بگیرد، آنچه در جواب گزینش‌ها لحاظ می‌شود، بیشتر از جنس عقیدتی است. پرسش مهمی اینجا وجود دارد؛ زمانی که چارچوب استخدام در سازمان‌ها، نهاد‌ها و ارگان‌های کشور هم‌راستا با اولویت‌ها‌ و ارزش‌های اعتقادی جامعه پی‌ریزی می‌شود، چرا باید جای نگرانی برای گزینش به صرف اعتقادات وجود داشته باشد؟ اینکه فرد در بدو استخدام با سؤالاتی همچون پوشیدن فلان نوع شلوار، بلندی و کوتاهی آستین پیراهن، لایک‌کردن پست‌ها در شبکه‌های اجتماعی، خواندن نمازهای یومیه و تعداد رکعت و قنوت و شرکت در راهپیمایی‌ها و مناسبت‌های مذهبی مورد ارزیابی قرار گیرد، یقینا برای سنجش کارایی وی کفایت نمی‌کند». او تأکید می‌کند: «هرچند ‌پایبندی به اصول و اعتقادات دینی به نوبه خود برای افراد تعهد و مسئولیت‌پذیری به ارمغان می‌آورد، اما به تنهایی مؤثر نخواهد بود. نحوه زندگی خصوصی افراد ارتباطی با فعالیت‌های اجتماعی و شغلی آنان در کارشان ندارد و نباید تحقیق و تفحص به تجسس در امور شخصی افراد تبدیل شود. گاهی دیده شده که در گزینش آموزش و پرورش، نحوه پوشش در مراسم‌های خانوادگی نیز مورد سؤال قرار می‌گیرد. هیچ منطقی چنین پرسشی را برای استخدام قبول نمی‌کند». این معلم به سؤالات اعتقادی در گزینش اشاره می‌کند و می‌گوید: «جدا از مسائل اعتقادی، گاهی تأکید مصاحبه‌گران بر بیان تمایلات سیاسی افراد آن‌قدر مصرانه است که فرد از ترس آنکه مخالف دیدگاه حزبی آنان صحبت نکند، به ناحق از تمایلات غیر‌واقع خود صحبت کرده است. سؤال این است، گزینشی که با ترس همراه باشد و امنیت حریم شخصی در آن مورد پرسش و سؤال قرار گیرد، چه نقشی در استخدام نیروهای متعهد و کارآمد دارد؟ اینکه افراد برای استخدام در سازمان‌ها، با اعتقادات دینی و سیاسی خاص دستچین شوند، چه امیدی برای شکوفایی استعدادها و توسعه‌ همه‌جانبه در کشور برجا می‌گذارد؟ زمانی که گزینش با ظواهر عجین شده و از سنجش واقعیت‌ها دور شود، به وظایف اولیه خود در استخدام نیروی انسانی عمل نخواهد کرد و به اهداف خود دست پیدا نخواهد کرد. به نظر می‌رسد‌ نیاز است مأموریت‌ها و اهداف عملیاتی این نهاد و تربیت نیروهای متخصص آن تا حدودی دستخوش تغییرات شود و هم‌گام با تحولات دنیای امروز به‌روز‌رسانی شود. دوره اوایل پیروزی انقلاب اسلامی و ترس از ورود و نفوذ افراد منافق به دستگاه‌های دولتی تمام شده و امروز هر‌کس مانده و هرچه عمل کرده بر مبنای اعتقاد فرد به ایران بوده است. بنابراین محلی برای این سطح از نگرانی‌ها و محک‌زنی‌ دیانت افراد وجود ندارد. هرچند‌ در قانون اساسی منع تفتیش عقاید وجود دارد و هیچ‌کس را نمی‌توان به صرف داشتن عقیده‌‌ای مورد تعرض  و مؤاخذه قرار دارد‌».