سهم گردشگری ایران از رویداد بزرگ جام جهانی، هیچ بود. از همان سال 2010 که قطر برای میزبانی از جام جهانی 2022 انتخاب شد، چه دولت قبلی و چه دولت فعلی بارها از فراهم کردن امکانات و ایجاد آمادگی برای جذب گردشگران خارجی این رویداد ورزشی سخن گفتند. اما به نظر می‌آید که از سویی این امکانات صرفا در حد فراهم کردن هتل و تهیه دو کشتی مسافرتی بوده و از سوی دیگر هزینه برای فراهم کردن چنین امکاناتی هم سودی در بر نداشته است.

حرمت‌الله رفیعی، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی در گفت و گو با «انتخاب» در پاسخ به این پرسش که آیا ایران در رویداد جام جهانی موفق به جذب گردشگر شده است یا خیر، عنوان کرد: «ما در جام جهانی نه در فرستادن هوادار واقعی و سهمیه‌ای که برای ما درنظر گرفته بودند، موفق بودیم و نه در برگشت اینکه بتوانیم گردشگر خارجی جذب کنیم. از این موضوع نباید به راحتی گذر کنیم. از لحاظ سیاسی، فرهنگی، ورزشی، اجتماعی و اقتصادی، هیچ رویدادی بالاتر از جام جهانی در دنیا نداریم. کشورها لابی‌های و هزینه‌های کلانی را پرداخت می‌کنند تا بتوانند از فرصت جام جهانی استفاده کنند. ما از 6 7 ماه پیش به کررات هشدار دادیم ولی گوش شنوایی نبود. حال با بیان اینکه بگوییم “نشد”، نمی‌توان از آن گذشت.»

وی خاطرنشان کرد: «من از قبل گفته بودم که نمی‌شود و در ریل درستی قرار نگرفته‌ایم. اما کارهایی انجام دادند، خیانت‌هایی را کردند و هر کدام زیاده‌خواهی‌هایی داشتند که من فکر می‌کنم خیلی جاها به عمد بوده و نمی‌توان گفت سهوا اتفاق افتاده است. دست‌کم سه دوره متوالی در جام جهانی حضور داشتیم، یعنی هر چهار سال یکبار رفته‌ایم و تجربه‌ای کسب کرده‌ایم اما در این چهار دوره هیچ وقت موفق نبوده‌ایم.»

رفیعی ادامه داد: «در جام جهانی که در روسیه برگزار شد، می‌توانستیم موفق شویم ولی نتوانستیم، اما وقتی رفت و برگشت ما از جزایر جنوبی تا قطر به ساعت هم نمی‌رسد چرا موفق نشدیم؟ کشورهای مختلف مثل عربستان با ترفندی که به کار بردند، حتی خیلی از اتباع ایرانی که علاقه‌ای به دیدن جام جهانی نداشتند و اصلا اهل فوتبال نبودند را به بهانه رفتن به حج عمره و گرفتن “هیا کارت” جذب کردند. عمان توانست اندازه ظرفیت خود موفق شود ولی ما موفق نبودیم. جلسات متعددی با مسئولان مختلف گذاشته شد ولی حاصلی نداشت. الان باید درباره بودجه‌هایی که گرفتند و هزینه‌هایی که کردند، پاسخگو باشند. ما نه فقط در ورزش بلکه در اخلاق، اقتصاد، سیاست و.. باختیم و متاسفانه همه کار را به بدترین نحو انجام دادند.»

وی در پاسخ به اینکه منظور از عمدی بودن و خیانت‌های صورت گرفته در این دوره چیست، گفت: «فرض کنید امسال در این جایگاهی که من نشسته‌ام، سال اولم است و آشنایی ندارم و فقط بر اساس سبقه کوچکی که داشته‌ام، این صندلی را اشغال کرده‌ام؛ ولی سال بعدم از سال قبلی پخته‌تر است، سال بعد از آن هم به مراتب پخته‌تر می‌شود. حال ما سه دوره پشت سر هم به جام جهانی رفته‌ایم، در دوره‌های اول موفق نبوده‌ایم، الان دیگر چرا نتوانستیم؟»

رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی افزود: «اینکه می‌گویم عمدی بوده نه سهوی، می‌تواند علتش را جست و جو کنید و ببینید دوستان ما از فدراسیون از چند ما قبل به کررات مصاحبه و عنوان می‌کردند که همه بلیت‌های جام جهانی را فروختیم و دیگر بلیتی وجود ندارد. پس چه اتفاقی افتاد که تا بازی دوم انجام نشده بود، بلیت در بازار سیاه پیدا می‌شد؟ بلیت‌ها کجا بودند؟»

وی درخصوص نرخ پروازها بیان کرد: «پروازها را 20 تا 30 میلیون تومان نرخ گذاشتند بعد شد 8 تا 10 میلیون، مگر مسیر مشخص نیست؟ برای مقصد دور بخواهید برای چند ماه بعد بلیت بگیرید، نرخ‌ها مناسب است ولی هرچه به آن تاریخ نزدیک می‌شود، نرخ‌ها بالاتر می‌رود. حال در ایران ما دقیقا برعکس عمل می‌کنیم؛ از شش ماه قبل گران است و کسی نمی‌خرد، دم رفتن که می‌شود قیمت‌ها را ارزان می‌کنند.»

رفیعی درباره سهمیه ایران در بازی‌های جام جهانی، مطرح کرد: «عدم موفقیت تیم ملی، گواهی بر گفته‌های بنده است. یعنی فردی که برای حمایت تیم ملی به قطر رفته، نه تنها حمایت نکرده، بلکه شروع به دشنام‌گویی کرده است. چون نتوانستیم مدیریت کنیم و هوادار واقعی را بفرستیم، تیم ملی دیگر رمقی برای بازی نداشت. وقتی سهمیه به ایران تعلق می‌گیرد یعنی هوادار واقعی باید برود و تیم را تشویق کند تا برنده شود. این بلیت‌ها سهمیه هوادار بوده و هواداری که از تیم ملی دفاع کند، نرفته است. حال باید پرسید این بلیت‌ها چگونه به دست این افراد رسیده است.»

وی ضمن بیان اینکه بخش عمده علت نبودن هوادار واقعی را فدراسیون فوتبال باید پاسخ دهد، افزود: «فدراسیون باید با سرافکندگی و شرمندگی جلوی رسانه‌ها بنشیند و پاسخ مردم را بدهد ولی می‌بینیم که قلدرمابانه با مردم صحبت می‌کنند. جفای اول را آن‌ها کردند بعد هم تازه گزارش می‌خواهند. دوستان باید کالبد شکافی و بررسی کنند. به نظر من رسانه‌ها نباید این موضوع را رها کنند.»

رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی درخصوص هزینه‌های صورت گرفته، بیان کرد: «هزینه سهمیه هواداران واقعی و کسان دیگری که برده‌اند، بوده. همچنین هزینه‌هایی در کیش، فراهم کردن بسترهای لازم، فراهم کردم ناوگان حمل و نقل و… اما مسئله اینجاست که وقتی بودجه‌ای را برای جذب توریست پیش‌بینی و دریافت می‌کنید، حتما بسترش را فراهم کرده‌اید. مثلا من در بخش خصوصی اگر بخواهم مسافر بیاورم، قبلش هواپیما، هتل و ویزا را می‌گیرم و امکانات را فراهم می‌کنم، بعد برایشان تبلیغات می‌کنم. اما در اینجا برعکسش رخ داده است، یعنی هزینه‌ها را انجام داده‌اند ولی برنامه‌ریزی نکرده‌اند که چه تعداد مسافر می‌خواهند بیاورند؟ با کدام کشور صحبت و توافق کرده‌اند؟ کدام کشور قبول کرده است که اتباع خود را به ایران بیاورد؟ اصلا با کدام بخش خصوصی همراه شده‌اند؟ در حالی که هزینه‌ها را باید بخش خصوصی می‌داده است چون بخش خصوصی وقتی هزینه می‌کند، دلش برای پولش می‌سوزد و سعی در جبرانش دارد.»

رفیعی ضمن تاکید براینکه دولت با هیچ بخش خصوصی همراهی و همدلی نکرد و اصلا در میدان بازی آن‌ها را راه نداده است، گفت: «بخش دولتی این همه جلسه گذاشت و گفت امیر و وزیر قطر آمده‌اند، اینها با چه کسانی جلسه داشتند؟ همان‌ها باید پاسخ دهند. چون ما در بازی نبودیم، نمی‌دانیم که چه میزان هزینه کرده‌اند، ولی طبیعتا هزینه‌های سنگینی شده است.»