یورونیوز: یک مقام ارشد سازمان ملل روز سه‌شنبه از قدرت‌های جهانی و ایران خواست تا فوراً برای احیای توافقنامه هسته‌ای سال ۲۰۱۵ موسوم به «برجام» تلاش کنند و هشدار داد که «موفقیت یا شکست آن برای همه مهم است.» به موجب این توافقنامه، تحریم‌های وضع شده علیه تهران در ازای محدود کردن برنامه هسته‌ای ایران برداشته می‌شد

شورای امنیت سازمان ملل شامگاه سه‌شنبه ۱۷ دسامبر (۲۷ آذر ۱۴۰۳) در خصوص تحولات پیرامون توافقنامه موسوم به برنامه جامع اقدام مشترک (برجام) و اجرای قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا تشکیل جلسه داد.

این توافقنامه بین ایران با کشورهای بریتانیا، آلمان، فرانسه، آمریکا، روسیه و چین به امضا رسید. اما ایالات متحده آمریکا به طور یکجانبه در سال ۲۰۱۸ و در زمان دولت دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت آمریکا، از این توافق خارج شد و باعث شد ایران نیز به تدریج پایبندی خود به تعهدات هسته‌ای را کاهش دهد.

آمریکا: آماده‌ایم از همه عناصر قدرت ملی علیه برنامه هسته‌ای ایران استفاده کنیم

رابرت وود، معاون نماینده دائم آمریکا در سازمان ملل به اعضای شورای امنیت گفت: «اگرچه دیپلماسی بهترین گزینه است، اما ایالات متحده همچنین تصریح کرده است که ایران هسته‌ای هرگز نمی‌تواند یک گزینه باشد. ما آماده‌ایم از همه عناصر قدرت ملی برای اطمینان از این نتیجه استفاده کنیم.»

وی مدعی شد که «وقتی به محرک‌های پشت برخی از مخرب‌ترین و بی‌ثبات‌کننده‌ترین درگیری‌های امروز نگاه می‌کنید، می‌بینید که بارها و بارها نام یک کشور ظاهر می‌شود. ایران.»

وی در ادامه گفت: «تهران به صدور هرج و مرج و خشونت به کشورهای دیگر، به ویژه در خاورمیانه ادامه می‌دهد.»

آقای وود  گفت: «رژیم ایران حتی آشکارا به این موضوع می بالد. رسانه‌های وابسته به دولت ایران نیز از عرضه فناوری ممنوعه موشک‌های بالستیک توسط کشورشان به حوثی‌ها خبر داده‌اند – تخلفاتی که البته توسط کارشناسان سازمان ملل نیز مستند شده است.»

این مقام آمریکایی خاطرنشان کرد که «اما ما نمی‌توانیم اجازه دهیم که وابستگی روسیه به [پهپادهای] ایران، مانع از اصرار شورای امنیت بر پایبندی تهران به تعهداتش بر اساس قطعنامه‌های مختلف شورای امنیت سازمان ملل از جمله قطعنامه ۲۲۳۱ شود.»

چرا در این جلسه بر زمان تاکید شد؟

اواخر ماه میلادی گذشته بود که دیپلمات‌های اروپایی و ایرانی گرد هم آمدند تا بلکه پیش از بازگشت ترامپ به کاخ سفید در بیستم ژانویه‌ (یکم بهمن ۱۴۰۳) بتوانند راه‌هایی را برای کاهش تنش‌های منطقه‌ای به‌ویژه در مورد برنامه هسته‌ای تهران بررسی کنند.

رزماری دیکارلو، معاون دبیرکل سازمان ملل در امور سیاسی و تثبیت صلح به شورای امنیت گفت: «زمان‌بندی [اجرای تعهدات] از اهمیت بالایی برخوردار است» و زمان آنچنانی باقی ‌نمانده است. لازم به یادآوری است که شورای امنیت توافقنامه برجام را در قطعنامه‌ای در سال ۲۰۱۵ تأیید کرد.

خانم دیکارلو خاطرنشان کرد که «در حالی که مسئولیت [اجرای تعهدات] برعهده امضاکنندگان برجام و همچنین ایالات متحده است، اما موفقیت یا شکست این توافق برای همه ما مهم است، زیرا منطقه نمی‌تواند بی‌ثباتی بیشتر را تحمل کند.»

بریتانیا، فرانسه و آلمان در اوایل ماه دسامبر در نامه‌ای به شورای امنیت اعلام کردند که در صورت نیاز آماده هستند روند موسوم به «اسنپ بک» یا همان «بازگشت فوری» همه تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران را آغاز کنند تا از دستیابی این کشور به سلاح هسته‌ای جلوگیری کنند.

حال آنکه تروئیکای اروپایی توانایی انجام چنین اقدامی را در ۱۸ اکتبر سال آینده (۲۶ مهر ۱۴۰۴) یعنی زمانی که قطعنامه سال ۲۰۱۵ سازمان ملل در مورد این توافقنامه منقضی شود، از دست خواهند داد.

جیمز کاریوکی، معاون نماینده دائم بریتانیا در سازمان ملل روز سه‌شنبه به شورای امنیت گفت: «ما تمام گام‌های دیپلماتیک از جمله فعال کردن مکانیسم بازگشت فوری تحریم‌ها در صورت لزوم، را برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای، انجام خواهیم داد.»

امیر سعید ایروانی، نماینده دائم ایران در سازمان ملل متحد نیز در برابر شورا استدلال کرد که استناد به چکاندن ماشه بازگشت فوری تحریم ها علیه تهران «غیر قانونی و غیرسازنده» خواهد بود.

وی هشدار داد که «مکانیسم اسنپ‌بک ابزاری در دست شما نیست که برای تهدید ایران مورد سوء استفاده قرار گیرد. ایران به صراحت اعلام کرده است که چنین اقدام تحریک آمیزی با پاسخی قاطع و متناسب مواجه خواهد شد.»

آمار سازمان ملل از کل ذخایر غیرمجاز اورانیوم غنی‌شده ایران

آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) به عنوان متولی سازمان ملل در امور نظارت‌های هسته‌ای در این ماه گزارش داد که ایران به سرعت در حال غنی‌سازی اورانیوم تا خلوص ۶۰ درصد است که عملا فاصله چندانی تا آستانه خلوص ۹۰ درصدی درجه تسلیحاتی ندارد.

کشورهای غربی تاکید می‌کنند که غنی‌سازی اورانیوم تا این حد برای اهداف غیرنظامی دیگر توجیهی ندارد، مخصوصا اینکه هیچ کشوری که اهداف نظامی هسته‌ای نداشته باشد تا کنون این کار را انجام نداده است.

اما ایران اصرار دارد که برنامه هسته‌ای‌اش کاملاً صلح‌آمیز است.

خانم دیکارلو به شورای امنیت اطلاع داد که آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نمی‌تواند تضمینی برای جامعه بین‌المللی در مورد اهداف صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران ارائه کند. او گفت: «با این حال، برآورد می‌شود که کل ذخایر اورانیوم غنی‌شده ایران تقریباً ۳۲ برابر میزان مجاز بر اساس برجام است.»

کاظم غریب‌آبادی، معاون حقوقی وزارت امور خارجه ایران روز سه‌شنبه در واکنش به سخنان رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی گفت: «برنامه غنی‌سازی ایران اهداف نظامی ندارد. نیت‌خوانی مبتنی بر سناریوهای فرضی جزو وظایف مدیرکل آژانس نیست و خلاف متن و روح اساسنامه آژانس است.»