در ایران میگویند سگ هفت جان دارد، در غرب میگویند گربه نه جان دارد. پیشرفت تکنولوژی ژنتیک حالا هم برای سگ های ایرانی و هم برای گربه های غربی این امکان را فراهم کرده است که بیش از هفت یا نه جان داشته باشند، البته اگر متعلق به ثروتمندان باشند. وقتی شرکت تجارتی ذخایر ژنی و کلونی مستقر در کالیفرنیا، در کلون کردن این گربه خانگی موفق شد و عمرسی سی خانم به دو سال رسید، شرکت به مشتری های خود یک ای – میل فرستاد و پیشنهاد کرد که میتواند شش گربه خانگی را کلون کند. بهای هر یک: ۵۰۰۰۰ دلار.مشتری ها تا ۲۷ فوریه وقت داشتند که از این پیشنهاد استفاده کنند.

رئیس شرکت گفت تاکنون چهار قرارداد برای کلون کردن گربه های خصوصی امضا شده است. این شرکت در نظر دارد سگ ها را نیز کلون کند- به ویژه یک نوع پشمالو به نام میسی را، که صاحب آن یک مقاطعه کار آریزونایی میلیون ها دلار برای پروژه کلون کردن سگ پول ریخته است. میسی در سن ۱۵ سالگی مرد، ولی نمونه بافت های بدن او برای کلون کردن نگه داری میشود.

جانوران کلون شده کاملا طبیعی نیستند. ۲۳ درصد پستاندارانی که از کلون کردن با تکنیک نوکلئوس- یعنی انتقال هسته یک سلول به دیگری ایجاد میشوند، به سن بلوغ نمیرسند. خطراتی که حیوانات کلون شده را تهدید میکند میتواند ملایم یا کشنده باشد و از چاقی مفرط تا کم خونی، نواقص قلبی ، فیبروز کبد و ناراحتی های تنفسی را در بر میگیرد.

اولین گوسفند کلون شده را که دالی نام گذاری شده بود، به علت ابتلا به تومور ریه بی جان کردند. ولی موسسه روزلین که دالی را کلون کرده بود گفت معلوم نیست علت بیماری ناشی از منشاء تولید کلونی آن بوده باشد. دالی ۶ سال عمر کرد.

نگرانی!!
کلون کردن حیوانات بحث های زیادی را برانگیخته است. سوء استفاده های صاحبان قدرت و ثروت از این دانش، عوارض ناشناخته دستکاری در دور طبیعی حیات، که هم اکنون در ژنتیک گیاهی عوارض شناخته شده ای به جای گذاشته، در شرایطی که کنترل انساندوستانه بردانش روز به روز کمتر میشود و نقش بازار و پول و زور بیش از پیش غیر قابل کنترل میشود، از جمله بحث هایی است که در این حوزه جریان دارد. انجمن دفاع از حقوق انسانی جامعه در آمریکا میگوید در حالیکه هر سال چهار میلیون حیوان در ایالات متحده به علت بی صاحب بودن بی جان میشوند، کلون کردن حیوانات خانگی درست نیست. چند ماه پیش در بازار آمریکا نوعی ماهی طلایی که با ژن – تکنیک تولید شده بودعرضه شد . این ماهی نور فلوروسنس منعکس می کرد. اما بعدا نهاد قانون گذاری مربوطه در دولت فدرال خرید و فروش آن را به علت موانع اخلاقی ممنوع کرد.
در مقابل در دفاع از کلون کردن ، حتی کلون انسانی ، استفاده از آن برای تولید ارگان ها برای پیوند عضو یادآوری میگردد.

اما نگرانی آن ها که هم اکنون کلون کردن حیوانات خود را با صرف ده هزار دلار سفارش داده اند از نوع دیگری است: سی سی از نظر ظاهر خود هیچ به مادر ژنتیکی خود نرفته است. پوست او و مادر ژنتیکی اش از یک تیپ نیستند، رنگ او هم متفاوت است. شرکت میگوید این گربه از نوع کالیکولا و استثناء است، فقط این نوع گربه ها هستند که نتیجه کلونی آن ها متفاوت است.

اما کورت یانگ یک دستیار بخش علوم حیوانی دانشگاه ایالتی آیوا میگوید ژنتیک و شرایط محیطی مشترکا هم در چگونگی شکل ظاهر و هم در رفتار گربه های تولید شده توسط کلون نقش بازی میکنند. در مورد رنگ و شکل پشم گربه نقش عوامل ژنتیکی بسیار قوی است، با وجود این پوست حیوان وقتی هنوز جنین است تحت تاثیر عوامل محیطی قرار میگیرد، مثلا اگر مادر کمکی بیمار شود یا اگر تغذیه او تغییر کند، پوست هم تغییر میکند. او تاکید میکند: بعلاوه غیر ممکن است همان شرایطی را ایجاد کرد که مادر ژنتیکی در آن رشد کرده است.

همین است نگرانی سفارش دهنده گان: به گفته یانگ آن ها ناامید میشوند، چون اگر نه ظاهر و نه رفتار حیوان کلون شده شبیه مادر ژنتیکی نباشد چرا باید حیوان راکلون کرد.

اما سی سی علیرغم نگرانی های سفارش دهنده گان کار مهمی کرده است: در دو دهه بحرانی اخیر فقط سیاست و اقتصاد واپس نمیرود، همراه این ها همه چیز- علم، فرهنگ، مد و غیره در عرصه رسمی به عقب می نگرند. چنانکه در چند سال اخیر گزارشات علمی پشت سر هم کشف میکنند که اخلاق فردی و جمعی، توانایی های شخصی یا ملی، خصوصیات اخلاقی و … همه و همه از ویژگی های ژنتیکی، بیولوژیک و ارثی ناشی میشوند. در این نظریات نقش عوامل محیطی وبنابراین وظایف اجتماعی به خصوصی آن ها که بر عهده دولت است به حداقل تقلیل داده میشود.
سی سی یک نمونه زیبا و ملوس است که عکس این ادعای خشن را ثابت میکند.

با تشکر از آقای ح.ز که متن گزارش ناشنال جئوگرافیک نیوز در باره کلون گربه را به روشنگری ارسال کردند.

زهره سحرخیز

از آرشیو