اختلال جی‌پی‌اس در ایران ادامه دارد: موقعیت‌یابی با صدها کیلومتر خطا

از جنگ دوازده روزه به بعد، سامانه‌های ناوبری در ایران مدام دچار مشکل می‌شوند. مقامات جمهوری اسلامی گفته‌اند که شاید در آینده به جای سیستم آمریکایی «جی‌پی‌اس»، سامانۀ چینی «بِی‌دو» را به کار گیرند.

خبرگزاری فرانسه در گزارشی از تهران به نقل از یک رانندۀ «اسنپ» می‌نویسد: «حالا ناچارم فقط مسافرانی را بپذیرم که مسیرشان را به خوبی می‌شناسند.»

اختلال در سیستم ناوبری جی‌پی‌اس که با حملۀ اسرائیل به ایران (جنگ دوازده روزه) شروع شد، همچنان با نوساناتی ادامه دارد. تهرانی‌ها گاه می‌بینند که موقعیت‌شان روی جی‌پی‌اس، صدها کیلومتر با موقعیت واقعی فاصله دارد! علاوه بر این، اختلال در جی‌پی‌اس، مشکلات آنتن‌دهی موبایل را هم تشدید می‌کند.

مقامات دولتی گفته‌اند که به «دلایل امنیتی و نظامی» عمداً سیستم ناوبری را مختل کرده‌اند. احسان چیت‌ساز، معاون وزیر ارتباطات تأیید کرده که در روزهای جنگ، این وزارتخانه سیگنال‌های جی‌پی‌اس را برای گمراه ‌کردن پهپادها و موشک‌های دشمن مسدود کرده است. اما با گذشت حدود هشت هفته از جنگ، به درستی معلوم نیست که این اشکالات تا چه حد عمدی و تا چه حد ناشی از ضعف‌ها و کمبودهای فنی و مدیریتی است. همچنین معلوم نیست که این مشکلات تا کی ادامه خواهد داشت.

در حال حاضر نه تنها اپلیکیشن‌های مسیریابی بین‌المللی مثل «ویز» یا «گوگل مپ» دچار مشکل‌اند که اپلیکیشن‌های داخلی مثل «بلد» یا «نشان» هم درست کار نمی‌کنند. یکی از مسئولان شرکت «نشان» گفته است که روزانه ۱۵درصد از کاربران فعال خود را از دست داده است.

به گفتۀ احسان چیت‌ساز، جمهوری اسلامی مشغول بررسی سامانه‌های جایگزین برای جی‌پی‌اس است. ظاهراً سیستم چینی بی‌دو (Beidou) در این شرایط بخت بیشتری دارد، هرچند برخی کارشناسان هشدار می‌دهند که این انتخاب، نفوذ چین را در منطقه افزایش خواهد داد. برخی رسانه‌های تخصصی داخلی نیز از امکان راه‌اندازی یک سامانۀ موقعیت‌یاب ایرانی سخن می‌گویند. اما به‌کارگیری سیستم ناوبری چینی یا استقرار یک سامانۀ داخلی نیاز به زمان دارد و بعید به نظر می‌رسد که این نوع راه‌حل‌ها زودتر از دو سال دیگر جواب دهد.

گذشته از مسائل فنی و برنامه‌ریزی، گمانه‌زنی‌های مکرر در مورد احتمال حملۀ دوبارۀ اسرائیل به ایران باعث شده که موقعیت برای طرح راه‌حل‌های قطعی و باثبات چندان مناسب نباشد.

ار.اف.ای

***********************************

سردرگمی رانندگان تاکسی‌های اینترنتی در تهران

رویداد۲۴| با گذشت نزدیک به دو ماه از پایان جنگ ۱۲ روزه ایران و اسرائیل، اختلال گسترده در سامانه موقعیت‌یاب جهانی (GPS) در ایران همچنان ادامه دارد و کسب‌وکار‌های وابسته، چون تاکسی‌های اینترنتی را با مشکل رو‌به‌رو کرده است. این درحالی است که وزیر ارتباطات پیش‌تر این اختلال‌ها را «تصمیم امنیتی» خوانده بود.

اختلال گسترده جی‌پی‌اس از زمان حملات ۱۲ روزه اسرائیل در ماه ژوئن تاکنون همچنان گریبان‌گیر کاربران ایرانی است و خیابان‌های تهران را برای رانندگان تاکسی‌های اینترنتی به هزارتویی گیج‌کننده تبدیل کرده است.

یک راننده ۳۵ساله گفت: «چندین هفته است که نمی‌توانم کار کنم. اکثر وقت من صرف پرسه‌زنی‌های بی‌وقفه می‌شود.»

ستار هاشمی، وزیر ارتباطات جمهوری اسلامی ایران روز ۲۳ ژوئیه (اول مرداد) ضمن تایید گزارش‌های مبنی بر این اختلالات گفت: «این اختلالات عمدتا ناشی از شرایط خاص جنگی کشور است و هدف آن، حفاظت از جان هموطنان در برابر تهدیدات دشمن است.»

آقای هاشمی همچنین گفت که با توجه به استفاده اسرائیل از اطلاعات مکانی برای طراحی عملیات، «مراجع ذی‌صلاح امنیتی و اطلاعاتی تصمیم به اعمال محدودیت‌هایی در سرویس جی‌پی‌اس گرفته‌اند.»

موشک‌ها، پهپاد‌ها و راکت‌ها غالبا از جی‌پی‌اس یا فناوری‌های مشابه که موقعیت‌یابی را بر اساس سیگنال‌های چندین ماهواره انجام می‌دهند، برای یافتن اهداف خود استفاده می‌کنند.

اگرچه ایران سال‌هاست که در اطراف مراکز حساس نظامی اقدام به ایجاد پارازیت یا جعل سیگنال جی‌پی‌اس می‌کند، اما اختلال‌های اخیر گسترده‌ترین و طولانی‌ترین نوع آن به شمار می‌رود.

میزان خسارتی که این تمهیدات به کسب‌وکار‌های ایرانی وارد کرده، همچنان نامشخص است و معلوم نیست که این اختلالات تا چه‌زمانی گریبان‌گیر ایرانیان خواهد بود. این درحالی است که فعالیت اپلیکیشن‌های تاکسی اینترنتی، چون «اسنپ» و «تپسی»، پلتفرم‌های تحویل کالا و حتی خدمات پایه نقشه‌خوانی همچون «گوگل‌مپ» و «نشان» تحت تاثیر این اختلال‌ها قرار گرفته است.

بنابر این گزارش، در بسیاری مناطق، به‌ویژه در تهران، موقعیت کاربران بر روی نقشه صد‌ها کیلومتر دورتر از موقعیت واقعی آنها نمایش داده می‌شود.

یک راننده «اسنپ» که اصالتا اهل لرستان است و با کوچه و خیابان‌های پایتخت چندان آشنا نیست، گفت: «برای حرکت در شهر یا باید حافظه قوی برای مسیر‌ها داشته باشید یا از قبل با شهر آشنا باشید. فقط مسافرانی را سوار می‌کنم که خودشان مسیر را بلد باشند.»

او افزود که این موضوع درآمدش را به شدنت کاهش داده است.