برخی از کشورهای جزیره ای که با عهدنامه های همکاری دوجانبه از حمایت اقتصادی آمریکا برخوردار می شوند و دربرابر آن به آمریکا اجازه می دهند به بخش های گسترده ای از اقیانوس آرام دسترسی راهبردی داشته باشد، هنگام رأی دادن در مجمع عمومی سازمان ملل متحده هم همسو با آن رأی می دهند. جنگ اسرائیل- فلسطین منظر تازه ای از این امر است.

نویسنده Meriem LA R I B I برگردان شهباز نخعی 

در ۲۷ اکتبر ۲۰۲۳، قطعنامه ای در مجمع عمومی سازمان ملل متحد درباره جنگ غزه به تصویب رسید که خواهان توقف درگیری بود. ۱۲۰ کشور به این قطعنامه رأی مثبت، ۱۴ کشور رأی منفی دادند و ۴۵ کشور هم از شرکت در رأی گیری خودداری نمودند (۱). در میان کشورهای مخالف قطعنامه، بجز اسرائیل و ایالات متحده، ۶ کشور منطقه اقیانوسیه یعنی جزایر فیجی (۹۰۰ هزار جمعیت)، جزایر تونگا (۱۰۶ هزار)، جزایر مارشال (۴۱ هزار)، میکرونزی (۱۱۴ هزار) نورو (۱۲ هزار) و پاپوآزی گینه نو (۱۱.۸ میلیون جمعیت) دیده می شد. کل مجموع جمعیت این کشورهای عمدتا جزیره ای، به زحمت از جمعیت یک استان فرانسه – ایل دو فرانس- (که حدود ۱۲.۵ میلیون جمعیت دارد) فراتر می رود. کشورهای کریباتی، پالو، تووالو، وانوتو و ساموآ هم از دادن رأی خودداری کردند. در ۱۲ دسامبر این رأی گیری تکرار شد و اکثریت قاطعی از کشورهای عضو سازمان ملل متحد بار دیگر به نفع برقراری یک آتش بس انسان دوستانه فوری در غزه رأی دادند. باز هم میکرونزی، نورو، پاپوآزی گینه نو در دادن رأی مخالف در کنار اسرائیل و آمریکا ایستادند و جزایر مارشال، پالو و تونگا هم از کشورهایی بودند که از دادن رأی خودداری کردند.

این کشورهای کوچک مرتبا با دادن رأی همسو با منافع آمریکا و اسرائیل عمل نموده و به واشنگتن و تل- آویو امکان می دهند که چنان که پاتریک اوکانر، روزنامه نگار می گوید در سازمان ملل متحد «تعداد آرای مخالف دو رقمی (۲) شود». بیشتر این کشورها که در نقاط دوردست اقیانوس آرام قرار دارند، دربرابر این فرمانبرداری و گوش به فرمانی، و با بازی با رقابت بین چین و ایالات متحده و درگیری مداوم بین چین و تایوان، چانه زنی نموده و بهره می برند. برای این کشورها، که در معرض تهدیدهای محیط زیستی (به خصوص زیر آب رفتن) قرار دارند، دفاع از حاکمیت در ردیف اول اولویت هایشان نیست. به این ترتیب، پاپوآزی گینه نو، که با فاصله زیاد پر جمعیت ترین و از نظر جغرافیایی غیرمنزوی ترین کشور از این نوع است، امنیت داخلی خود را به استرالیا و امنیت خارجی را به آمریکا سپرده و در عین حال روابط بازرگانی گسترده ای هم با چین دارد.

میکرونزی و جزایر مارشال و پالو، که هر سه به طور مرتب به فهرست بهشت های مالیاتی وارد و از آن خارج می شوند، از عهدنامه مشارکت آزاد (COFA) با واشنگتن بهره می برند. به علاوه، آمریکا به آنها وعده کمک اقتصادی ۷.۱ میلیارد دلاری در طول دو دهه آینده را داده است. خبرگزاری رویترز در مارس ۲۰۲۳ گزارش داد که: «این کمک های اقتصادی برای جدانگهداشتن متحدان آمریکا از نفوذ فزاینده چین اساسی به نظر می رسد». این عهدنامه های مشارکت آزاد، که از سال ۱۹۸۶ به بعد امضاء شده، امتیاز راهبردی کنترل دفاع از این جزایر و دستیابی نظامی به گستره ای وسیع از اقیانوس آرام را به واشنگتن می دهد.

در مطلبی که در نشریه «جروزلم پست» منتشر شد، آقای جاناتان شانزر، معاون اندیشکده آمریکایی «بنیاد دفاع از دموکراسی ها» می گوید که کشورش خواهان گسترش و تقویت باند فرودگاه بین المللی پالو برای پرواز هواپیماهای نظامی است (۳). کارهای ایجاد و نصب تأسیسات و تجهیزات جدید رادار، که به ایالات متحده، در صورت تسخیر تایوان امکان بازرسی هواپیماهای چینی را می دهد تاکنون انجام شده است. دربرابر انجام این خدمات، شهروندان این جزیره مجاز به سفر، زندگی و کار به عنوان غیرمهاجر در خاک آمریکا هستند.

از میان ۳ کشور کوچک طرف این عهدنامه، دو کشور یعنی جزایر مارشال و پالو، تایوان – و در نتیجه نه چین- را به رسمیت می شناسند. در میکرونزی، داوید پانوئلو، رئیس جمهوری پیشین آن، که در ماه مه ۲۰۲۳ این سمت را ترک کرد، دریافت ۵۰ میلیون دلار آمریکایی کمک برای توسعه و نیز ۱۵ میلیون دلار در هر سال را در قبال به رسمیت شناختن تایوان تأمین نمود(۴).

در کشورهای جزیره ای اقیانوس آرام، حمایت از اسرائیل بسیار پر رنگ است و این امر به ویژه در میان جنبش قدرتمند مسیحیان تبشیری، که نسبت به هدف صهیونیسم نزدیکی عقیدتی دارند، بیشتر رواج دارد. با این همه، از ۷ اکتبر ۲۰۲۳، کشتار فلسطینی ها در غزه و عملیات اسرائیلی ها در ساحل غربی رود اردن، موجب برپایی تظاهراتی در بسیاری از جزیره ها شده است. فشار مردمی تا حدی بوده که، به عنوان نمونه، باعث شد که فیجی در ۱۲ دسامبر در مجمع عمومی سازمان ملل متحد به نفع آتش بس رأی دهد.

در زمان استعمارزدایی، واشنگتن نگران از دست دادن نفوذ خود در سازمان ملل متحد بود

این درحالی است که، در زمان استعمارزدایی، واشنگتن نسبت به ورود این کشورهای کوچک به سازمان ملل متحد بسیار بدگمان و نگران از دست دادن نفوذ خود در آن بود ولی سرانجام آموخت که از آن بهره ببرد و بدل به یک بازی بُرد کند. هنگامی که این خرده کشورها در سازمان ملل متحد رأی می دهند، هر یک رایی معادل چین دارند (که از نظر برابری قدرت خرید نخستین اقتصاد جهان است) یا هند که (پر جمعیت ترین کشور دنیا است). به این ترتیب، رأی آنها در مجمع عمومی سازمان ملل متحد از اثر ناهنجار انزوای اسرائیل- آمریکا، به ویژه در این دوران بحرانی در خاور نزدیک می کاهد.

۱- UN General Assembly adopts Gaza resolution calling for immediate and sustained “humanitarian truce” Communiqué des Nations unies, 26 octobre 2023, https://news.un.org

۲- Patrick O’Connor, « Six Pacific states line up with US-Israel against UN vote for Gaza ceasefire », World Socialist Web Site, 6 novembre 2023, www.wsws.org

۳- Jonathan Schanzer, « Vital to protect pro-Israel UN votes from Pacific nations – opinion », The Jerusalem Post, 23 juillet 2023.

۴- Retour sur l’onde de choc provoquée par la lettre du président micronésien, Radio Taiwan International, 17 mars 2023, https://fr.rti.org.tw

Meriem LA R I B I

خبرنگار

لومند دیپلماتیک