«موج مهاجرت روانشناسان به کشورهای ترکیه و آلمان» اتفاق تازه، اما قابل پیش بینی که چند روز پیش از سوی احمدرضا فتوت، عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره بیان شد، آن هم در شرایطی که هزاران فارغ التحصیل و دکتری این رشته سال هاست که پشت درهای سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ایران مانده‌اند.

به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه آرمان امروز، زمانی‌که در کشور ما حدود 32 هزار فارغ التحصیل مقطع روانشناسی و مشاوره در انتظار اخذ پروانه هستند و فعلا باید بیکار باشند، فقط حدود هشت هزار روانشناس و مشاوره فعالیت می‌کنند.

موضوعی که چندی پیش ناصر صبحی قراملکی، یکی از بازرسان سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در دوره چهارم نیز تایید کرد و با اشاره به صدور پروانه اشتغال برای تنها 8 هزار نفر از بین حدود 40 هزار عضو در سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، گفت: «این در حالی است که در حال حاضر روانشناسان واقعی فاقد مجوز هم داریم که بعضا بیش از یک دهه مدارک خود را برای گرفتن پروانه اشتغال تحویل سازمان داده‌اند و هنوز منتظر اخذ پروانه هستند.»

آمار عجیب پشت در مانده‌ها

طبق آمار رسمی دیگر حدود 350 هزار فارغ التحصیل و 250 هزار دانشجوی روانشناسی در کشور وجود دارد و از این تعداد 120 هزار نفر کارشناسی ارشد و دکتری دارند و حدود 230 هزار نفر کارشناسی هستند که در قانون سازمان نظام روانشناسی این 230 هزار نفر نادیده گرفته شده‌اند و از آن 120 هزار نفر فارغ التحصیل ارشد و دکتری حدود 40 هزار نفرعضو سازمان نظام روانشناسی هستند.

یعنی کم تر از 40 درصد روانشناسان ارشد و دکتری عضو این سازمان هستند. این در حالی است که طبق پرداختی های صورت گرفته بسیاری از این افراد طی این 20 سال از پرداخت حق عضویت منصرف شده‌اند چراکه موانعی زیادی مقابل آنها وجود داشته است و عملا کمتر از 30 درصد عضو فعال هستند. طبق آمار تنها 6.5 درصد از جامعه روانشناسی ایران توانسته است پروانه دریافت کند.

اما در این شرایط احمدرضا فتوت معتقد است که «سالها هزینه شده تا افراد تحصیل کنند و در کشور اثر گذار باشند اما متاسفانه این روزها به دلیل شرایطی که حاکم بوده است شاهد مهاجرت تعداد زیادی از همکاران روانشناس خود به ترکیه، آلمان و سایر کشورها هستیم. این افراد باید هزار و یک سختی در ایران را تحمل کنند تا شاید پروانه برای آنها ثبت شود اما معمولا پروانه ها به صورت های خاصی و به افراد خاصی تعلق می‌گیرد، اما سرمایه‌های این مملکت به‌همین راحتی از ایران خارج می شوند و به‌راحتی در کشورهای پیشرفته شروع به‌کار می‌کنند.»

انحصار طلبی برای مطب‌های شلوغ

به ازای هر 12 هزار نفر، یک روانشناس و مشاوره وجود دارد که اصلا امکان پاسخگویی برای آنها با این شرایط جامعه وجود ندارد! و همچنین میلیون‌ها نفر توان پرداخت تعرفه درمانی و دارویی آنها را ندارند که بسیاری از روانشناسان، از پذیرش بیماران با بیمه خودداری می‌کنند. اما سوال اینجاست که دلیل عدم اعطای پروانه به بیش از 32 هزار عضو سازمان نظام روانشناسی و مشاوره چیست؟‌ پاسخ از نگاه کارشناسان ساده است و شاید پاسخ را در مطب‌های همیشه شلوغ مراکز روانشناسی و مشاوره و هزینه‌ها و تعرفه روانشناسی توسط این 8 هزار پزشک دارای پروانه روانشناسی جست‌وجو کرد. طبق تعرفه سال 1401 مراجعان برای انجام یک جلسه مشاوره روانشناسی به مدت 45 دقیقه در مراکز خصوصی برای مدرک دکتری 207هزار تومان و برای مدرک کارشناسی ارشد 176 هزار تومان می بایست پرداخت
نمایند.

البته این در حالی است که بیمه شامل روانشناسی و مشاوره نمی‌شود و یک فرد برای حل مشکل خود باید حداقل سه جلسه به این مراکز مراجعه کند و حداقل هزینه آن 500 هزار تومان برای یک بیمار آب می‌خورد. آمار رسمی از شیوع اختلالات روانی در کشور و پس از کرونا منتشر نشده، اما طبق آماری که جسته و گریخته منتشر می‌شود، بین 29 تا 29,7 درصد مردم دارای اختلالات روانی هستند.

به‌غیر از مهاجرت، چه کار کنیم؟

محمد حاتمی، رئیس سازمان نظام روان‌شناسی ایران پاسخگو نیست، اما یکی از افرادی که 7 سال پیش مدرک روانشناسی گرفته، اما در انتظار پروانه است، پاسخ ما را می‌دهد و معتقد است: «من کار دیگری بلد نیستم و تنها درس این موضوع را خوانده‌ام، مسئولان به ما می‌گویند «روانشناس نما» درحالی‌که برخی از روانشناسانی که حالا مجوز دارند، حتی مدرک دکتری هم ندارند! و ما اگر در اینستاگرام و فضای مجازی کار نکنیم، چطور زندگی‌مان را با شغلی که برایش میلیون‌ها تومان هزینه‌ کرده‌ایم بگذرانیم.»

وی در ادامه می‌افزاید: «حدود 300 هزار دانشجو داریم و 40 هزار نفر هم در نوبت هستند، مسأله نوبت دهی مشکلاتی دارد و برای خروج از این بن‌بست طرحی ارائه کردم، مبنی بر اینکه در بدو امر پروانه صادر شود و افراد رتبه‌بندی شوند، اگر نمره لازم را به دست آورند، پروانه تمدید می‌شود، در غیر این صورت باید در کلاس‌های تکمیلی شرکت کنند.

سازمان مجبور است که از دستورالعمل‌های شورای مرکزی تبعیت کند و همین امر سبب شده این رکود ایجاد شود، پیگیر مسأله هستیم. به اعتقاد من آزمون جامع تخصصی هم می‌تواند چاره کار باشد تا بر اساس نظارت و برگزاری دوره‌های لازم، پروانه‌های موقتی ارائه شود. دو سال است که این مورد را مطرح کرده‌ام و پیگیر هستم تا اینکه فردی پشت کمیسیون‌ها باقی نماند.»

موضوعی که بازرس سازمان نظام روانشناسی و مشاوره کشور در دوره چهارم نیز تایید می‌کند و با اشاره به گلایه فارغ التحصیلان رشته روانشناسی که بعضا در 35 سالگی با مدرک دکتری باید 10 سال منتظر دریافت پروانه فعالیت حرفه‌ای باشند، توضیح داد: «اگر سازمان نظام روانشناسی برای افراد خاصی «سه سوته» پروانه فعالیت حرفه‌ای صادر می‌کند پس برای صدور پروانه مشکلی ندارد اما شرط و شروطی برای صدور پروانه افراد عادی قرار می‌دهد که ظلم و ستم است. از همین رو است که برخی از اعضای سازمان بدون داشتن پروانه فعالیت حرفه‌ای مشغول فعالیت هستند و تخلف می‌کنند چراکه ناچارند.»