آنچه اسرائیل در خاور میانه به دنبال آن است
Benoît Bréville برگردان مرمر کبير

تسلیم یا بمباران

آنچه اسرائیل در خاور میانه به دنبال آن است

آیا ایران به لیست کشورهایی که ایالات متحده، این بار به دنبال تل آویو در آن مداخله کرده وبا تحمیل زور موفق به تغییر رژیم شده است، خواهد پیوست ؟ جنگی که نخست وزیر اسرائیل آغازگر آن بود، فصل جدیدی را در تاریخ آشفته منطقه گشود . اما به نظر می رسد که آقایان بنیامین نتانیاهو و دونالد ترامپ هراس چندانی از خطرایجاد آشوب و گسترش خشونت به خود راه نمی دهند.

نویسنده Akram BELKAID برگردان سعید جواد زاده امینی 

«اکسل مونته» : درجایی که سرنوشت جهان مطرح بود چه کسی یارای آن را داشت که درباره سرنوشت خود غرولند سردهد….
*این اواخر من غالباً به مرگ می‌اندیشم‌. نمی‌دانم علت چیست. باغ هنوز پر گل است، پروانه‌ها و زنبورها هنوز در پروازند، زمین پر از جنبش زندگی چیزهای خزنده است، همین دیروز سُهره دیر مانده‌ای را دیدم که زیر پنجره‌ام به شادی می‌خواند‌. برای چه من در فکر مرگ باشم؟‌ خدا از سر کمالِ بخشایش مرگ را به چشم آدمی نامریی گردانیده است. ما می‌دانیم که همچون سایه پابه پای ما می‌آید و هرگز ما را ترک نمی‌کند با این همه هرگز آن را نمی‌بینیم. تقریباً هیچگاه به آن نمی‌اندیشیم‌. شگفت‌تر از همه آن‌که هر چه به مرگ نزدیک‌تر می‌شویم مرگ از اندیشه ما دور‌تر می‌شود‌. راستی که خدایی می‌بایست تا چنین معجزه‌ای صورت بندد. ما می‌دانیم که خواهیم مرد. در واقع از همه آنچه در انتظار ماست این تنها چیزی است که می‌دانیم‌. باقی همه جز حدس و گمان نیست و بیشتر اوقات حدس ما برخطاست … هر چه زودتر دریابیم که سرنوشت ما بسته به خودمان است نه ستارگان، بهتر ماست …

• از کتاب «نامه سان میکله»: دکتر اکسل مونته ۱۳۵۴، ترجمه: م. ا. به آذین

نویسنده Akram BELKAID برگردان سعید جواد زاده امینی

خاور میانه هر روز بیشتر در هرج و موج فرو می رود و از احتمال وقوع یک فاجعه بزرگ هسته ای نابجا در امان نیست. بنیامین نتانیاهو نخست وزیر اسرائیل، با تصمیم خود برای تهاجم هوایی گسترده به جمهوری اسلامی ایران، نشان داد که تنها ایده ها ی خود را دنبال می کند (۱). مهم تر از همه تنش های منطقه ای را به شدت افزایش داد، و جنگ جدیدی را آغاز کرد که حتی ایالات متحده حامی و متحد بزرگ تل آویو مدعی بود که خواستار آن نیست.

پس از چند تعلل در تصمیم گیری، از سوی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، ایالات متحده نیز با استفاده از بمب افکن های استراتژیک و موشک ها، به تآسیسات هسته ای تهران ( و مناطق دیگر م ) حمله کرد. چیزی که حمله تلافی جویانه ایران به یک پایگاه نظامی آمریکا در قطر را در پی داشت. در زمانی که این نوشته به چاپ می رسد، هنوز مشخص نیست که آیا آمریکا قصد دارد بمباران ها را از سر بگیرد یا حتی یکی از اهداف اعلام شده از سوی آقای نتانیاهو مبنی بر سقوط رژیم ایران را از آن خود کند. آتش بس اعلام شده از سوی واشنگتن، تا زمانی که آقای نتانیاهو اراده کند، ادامه خواهد داشت. تل آویو به قدرت آتش ایالات متحده برای از بین بردن تاسیسات هسته ای و نظامی ایران که زیر زمین مخفی هستند، نیاز دارد. همچنین از توانایی لجستیک لازم برای اشغال خاک ایران نیز برخوردار نیست، چون برای توفیق در این کار ارتش اسرائیل بر خلاف آنچه طی ماههای گذشته در لبنان موفق به انجام آن شد، ناچار خواهد بود راهی طولانی و خطرناک از طریق سوریه و عراق را طی کند.

گذشته از چالش های موجود در سیاست داخلی آمریکا ( به مقاله « برای ایالات متحده،” اسرائیل اول“ نوشته سرژ حلیمی در همین ماه)، این عدم اطمینان نسبت به مواضع واشنگتن، اهداف واقعی نتانیاهو را در پرده ابهام قرار داده است. در حالی که ارتش وی همچنان به ویران کردن غزه مشغول است، جایی که شمار کشته شدگان به ۶۰ هزار نفر نزدیک می شود، و اکثریت قابل توجهی از مردم به دلیل مستقیم محاصره، ازقحطی و گرسنگی رنج می برند، رئیس دولت اسرائیل اعلام کرد تصمیم گرفته است مانع دستیابی ایران به سلاح هسته ای شود. گفتمان وسواس گونه ای که دو دهه است کماکان ادامه دارد و دیگر کسی را غافلگیر نمی کند، و درست بودن آن مورد تردید است.

چند ساعت قبل از آغاز جنگ، واشنگتن و تهران در عمان مشغول مذاکره برای توافقنامه ای در باره برنامه هسته ای ایران بودند، بر خلاف ادعاهای مکرر آقای نتانیاهو هیچ مدرک رسمی، از جمله از سوی آژانس بین المللی انرژی هسته ای(AIEA) ، دال بر این که ایران آماده ساختن بمب اتمی است، وجود ندارد. البته آژانس در گزارش خود در تاریخ ۳۱ ماه مه گذشته برآورد کرده بود که ذخایر اورانیوم غنی شده ایران به غلظت ۶۰ در صد، یعنی دو سوم غلظت ۹۰ در صد مورد نیاز برای ساخت سلاح هسته ای، افزایش یافته است. اما ایران هنوز نیازمند داشتن توانایی های نظامی و مهندسی لازم برای بهره برداری از این ذخایر و انجام شبیه سازی های مختلف ضروری، قبل از ورود به مرحله آزمایش واقعی ساخت سلاح هسته ای است. اگر به اصطلاح « متخصصین» رسانه ای بسیج شده از طرف اسرائیل و حامیان غربی آن که نزدیک به۴۰ سال است اعلام می کنند که ایران «‌ چند ماه تا داشتن بمب فاصله دارد» (۳)، را کنار بگذاریم، اغلب کارشناسان برآورد می کنند که ایران برای دستیابی به چنین نتیجه ای یک تا پنج سال وقت لازم دارد. در تاریخ ۲۵ ماه مارس خانم تولسی گابارد، رئیس اطلاعات ملی ( آمریکا)، در جلسه پرسش و پاسخ در کنگره اذعان کرد، که ایران به طور قابل توجهی توانایی های بالستیک رایج خود را افزایش داده است ، اما به طور قاطع ایده ای که بر اساس آن ایران در حال ساختن بمب ( هسته ای) است ، را رد کرد. تقریبآ دو ماه بعد، آقای دونالد ترامپ در مورد این اظهارات در پاسخ به خبرنگاران گفت «برای من مهم نیست که او چه گفته است، من فکر می کنم آنها [ ایرانی ها] به در اختیار داشتن یک [ بمب] بسیار نزدیک بودند (۵) ». همچنین باید به یاد داشته باشیم که جمهوری اسلامی همواره اعلام کرده است که خواستار توسعه برنامه هسته ای غیر نظامی خویش است، و در عین حال اقدام برای دستیابی به سلاح هسته ای را انکار کرده است. در سال ۲۰۰۳ آقای علی خامنه ای رهبر ایران فتوایی را صادر کرد ( حکم حقوقی که در سال ۲۰۰۵ رسمیت یافت )، که استفاده و کاربرد سلاح های کشتار جمعی را ممنوع اعلام می کند، زیرا به انسان این اجازه را می دهد که خود را جایگزین قدرت فنا کننده خداوند محسوب کند (۶). اسرائیل که ۲۰۰ کلاهک هسته ای در اختیار دارد، از هرگونه اظهار نظر در این مورد امتناع می کند (۷). برخی از مقامات سیاسی پیرامون وی، در صورت شدت گرفتن پاسخ ایران به حملات اسرائیل، یا امتناع از به زانو در آمدن رهبران آن، حتی خواستار استفاده از این تسلیحات هستند. به راحتی می توان پیامد های بین المللی چنین کاربردی را که نتانیاهو هرگز غیر ممکن ندانسته است، تصور کرد. گزارش ها و اطلاعات متناقضی در باره کمک به ایران از سوی پاکستان ، قدرتی که او نیز سلاح هسته ای در اختیار دارد، در شرایطی که چین و روسیه خواستار درگیر شدن در این بحران نیستند، به این تردید و عدم اطمینان می افزاید.

جلوگیری از دستیابی ایران به بمب، هر اندازه بدیهی به نظر برسد، اما به طور قطع تنها هدف آقای نتانیاهو نیست. وی با گشودن یک جبهه جدید و فرو بردن کشور خود در اضطراب ناشی از بمباران ها، فرصت مناسب و خوشایندی را برای خود فراهم می کند . چه کسی در زمان جنگ خواهان استعفا یا تحت تعقیب قرار گرفتن نخست وزیر کشور خود می شود ؟ در حالی که وی در هفته های اخیر به شدت مورد انتقاد قرار گرفته بود، موفق شد از هرگونه تحقیقات رسمی در مورد ناکارآمدی ارتش و سرویس های اطلاعاتی امنیتی در شب پیش از حملات هفتم اکتبر ۲۰۲۳ جلوگیری کند. او همچنان به بازی موش و گربه با دستگاه قضایی کشور خود ادامه می دهد، و تصمیم وی در مورد حمله به ایران ، حتی موجب افزایش محبوبیت او شده است. اما فراتر از پایدار ماندن در قدرت، آقای نتانیاهو به عنوان یک ایدئولوگ کارآمد که از تشکیل دولت فلسطین امتناع می کند، معتقد است زمان آن فرا رسیده که اسرائیل به موجودیت دشمنان خود و نه تنها ایران، خاتمه دهد.

نخست وزیر اسرائیل با اتکاء به برخورداری از مصونیت در ارتباط با جنایات جنگی اعمال شده درمورد شهروندان غیر نظامی نوار غزه و لبنان، و در حالی که ارتش اسرائیل همچنان بخشی از این سرزمین ها را به اشغال خود در آورده و بارها توافق آتش بس ماه نوامبر را نقض کرده است، از اعلام این مطلب که هدف وی براندازی رژیم دین ‌سالار (ایران) است، هراسی ندارد، و حتی ایرانی ها را به شورش علیه رهبران خود دعوت می کند. وی در مصاحبه ای که با شبکه تلویزیونی ABC انجام داد، حذف فیزیکی آقای خامنه ای را به عنوان یک گزینه مطرح کرد : « این کار به افزایش تنش منجر نمی شود، بلکه به آن پایان می دهد (۸). » یک سال پیش، چنین اظهار نظری بی پروا بودن و غیر مسئولانه عمل کردن تلقی می شد، اما کشته شدن شیخ حسن نصراله – رهبر حزب اله لبنان – در ماه سپتامبر گذشته، در بمباران اسرائیلی که او را مستقیمآ هدف قرار داده بود، نشان می دهد که برای تل آویو دیگر هیچ ممنوعیتی وجود ندارد. آقای نتانیاهو از « جامعه بین المللی » که به نظر می رسد، پذیرفته است که می توان رهبر یک کشور دیگر را تهدید به مرگ کرد، هراسی به خود راه نمی دهد.

راهکار تغییر رژیم از طریق زور، که در اواخر دهه ۱۹۹۰، توسط ایالات متحده برای مقابله با مخالفان این کشور ابداع شد، و به ویژه در مورد صدام حسین در سال ۲۰۰۳ با بهانه های دروغین، از طریق تهاجم نظامی ایالات متحده و انگلستان به مرحله اجرا در آمد، در حال حاضر توسط اسرائیل برای تحمیل فشار بر کشورهای عرب و مسلمان اعمال می شود ، کشورهائي که همچنان هرگونه عادی سازی روابط خود با اسرائیل را تا زمانی که مسئله فلسطین به شکلی عادلانه حل و فصل نشده باشد، رد می کنند. تا به حال تل آویو اقدامات دیپلماتیک انجام شده توسط ایالات متحده را کافی می دانست، اما اکنون عضلات خود را نشان می دهد. پیام آشکار است : سرنوشت غزه و حماس ، سرنوشت لبنان و حزب اله می تواند در همه جا تکرار شود.

اسپارت مشرق ❊

این نگرش جنگ طلبانه که در دوران ریاست جمهوری آقای بایدن خود را بروز می داد، از زمان بازگشت آقای دونالد ترامپ به کاخ سفید تشدید یافته است. پیوستن بحرین، امارات متحده عربی و مراکش به توافقنامه های ابراهیم در سال ۲۰۲۰، به این روند کمک کرد، دیپلماسی آمریکا در این ارتباط به طور فزاینده ای سرسخت و تهاجمی شده است. تصادفی نیست که آقای ابو محمد ال جولانی رئیس جمهور موقت سوریه که به دنبال مصالحه با ایالات متحده است، از هرگونه درگیری و تشنج با همسایه ای که در عین حال بخشی از سرزمین های کشورش را اشغال کرده و خواستار خلع سلاح مناطق جنوبی آن است اجتناب می کند. عبد المجید تبون رئیس جمهور الجزایر، کشوری که مدت های طولانی یکی از ستون های « جبهه امتناع» در برابر اسرائیل به شمار می رفت، در تاریخ ۲ فوریه در روزنامه فرانسوی L’Opinion با بیان این که « الجزایر آماده است تا در همان روزی که کشور فلسطین به وجود آید، روابط خود با اسرائیل را عادی کند» بسیاری از هموطنان خود را نا امید کرد. این عقب نشینی، با خصومت رایج این کشور نسبت به دولت عبری در تضاد قرار دارد، اما در شرایطی که نزدیکی نظامی بین همسایه خود، مراکش و تل آویو، به نگرانی این کشور دامن می زند، به امید برخورداری از توجه و حمایت واشنگتن ، قابل توجیه است. در تونس به نظر محافل دیپلماتیک حاضر در محل، سفیر جدید آمریکا آقای بیل بَزی، نظامی سابق و شخصیت نزدیک به آقای ترامپ، وظیفه دارد، تونس را به آغاز گفتگو با اسرائیل وادار کند.

شرط بندی اسرائیل در ارتباط با ایران بر پایه یک فرضیه و یک محاسبه استوار است. اولی مبتنی بر این است که یک قدرت جدید در تهران، الزامآ با اسرائیل صلح خواهد کرد و خشنودی مردم را در پی خواهد داشت. اما چنین چیزی به این معنا نیست که تل آویو خواهان دموکراسی ( در ایران) است، چون بر این باور استوار است که یک رژیم اقتدار گرا اما مسالمت آمیز نسبت به اسرائیل، به یک دموکراسی ارجحیت دارد. مورد مصر این قطعیت را آشکار می کند. اگر فردا در مصر به جای دولت آقای عبدالفتاح السیسی، یک دموکراسی برقرار شود، با توجه به این واقعیت که مردم مصر که امروزه به طور گسترده ای از حقوق سیاسی خود محروم شده اند، به شدت با اسرائیل خصومت دارند، توافق صلح بین تل آویو و قاهره با چه عواقبی روبرو خواهد شد ؟

آقای نتانیاهو و همتایانش به خوبی می دانند که تا زمانی که فلسطینی ها از عدالت برخوردار نشده باشند، اسرائیل هرگز به طور کامل مورد پذیرش مردم منطقه قرار نخواهد گرفت. از این رو « تنها دموکراسی منطقه» آن طور که چاپلوسان می نامند، نیازمند این است که رژیم های دیکتاتوری اطراف آن محفوظ بمانند، و در صورت نافرمانی، از سوی غرب مورد توبیخ و مجازات واقع شوند. تنها تهدید برای اسرائیل محصور بودن در دموکراسی ها و معتبر باقی ماندن قوانین و حقوق بین المللی است. تل آویو، به تدریج در حال تبدیل شدن به یک اسپارت❊ است، که هدف اجتماعی و میل و اشتیاق آن، جنگ افروزی به امید دست یابی به آرامش است.

❊ اسپارت : شهری در یونان قدیم ، که آتن را شکست داد. شهر اسپارت در دوران کلاسیک ( قرن چهارم تا پنجم پیش از میلاد ) در رآس مجموعه بزرگ تری به نام لاسدمون قرار داشت. در این دوران اسپارت در کنار آتن قدرتمند ترین شهر یونان بود. این دو رقیب در طول جنگ پلوپونز ( ۴۰۴-۴۳۱ پیش از میلاد) با هم در گیر شدند، که به پیروزی اسپارت و فروپاشی امپراتوری آتن منجر شد.

پی نوشت ها :

۱ – مقاله «اسرائیل و ایران، جنگی در راه»، لوموند دیپلماتیک، مه ۲۰۲۴ https://ir.mondediplo.com/2024/05/article4873.html

۲ – David Gritten, « Was Iran months away from producing nuclear bomb ? “, 14 juin 2025, www.bbc.com

۳ – بخوانید : Alain Gresh, « Quand l’Iran aura -t-il l’arme nucléaire ? « . Nouvelles d’Orient, 4 septembre 2006, http://blog mondediplo.net

۴ – « DNI Gabbard Opening , Statement for the SSCI As Prepared on the 2025 Annual Threat Assessement of the U.S;Intelligence Community “, Office of the Director of National Intelligence, 25 mars 2025, www.dni.gov

۵ – Jonathan Landay , « Trump contradicts spy chief Tulsi Gabbard on Iran’s nuclear program”, Reuters, 17 juin 2025, www.reuters.com

۶ – Bertrand Besancenot , « La fatwa de khamenei excluant une bombe nucléaire iranienne est-elle toujours d’actualité ? « , ESL Rivington, 20 septembre 2024.

لوموند دیپلماتیک

ملت ایران رودروی یک چالش

عملیات اسرائیل علیه ایران،بدنبال بازسازی نوعی اتحادیه مقدس است / Bertrand Badie برگردان باقر جهانبانی