در حال حاضر لیگ ایران به عنوان نخستین لیگی است که VAR چینی در آن استفاده می شود. به عبارت دیگر لیگ ایران تبدیل به موش آزمایشگاهی VAR چینی شده است.

اعتمادآنلاین | دستگاه‌های VAR وارد شده علاوه بر اینکه تاییدیه نهادهای نظارتی و صداوسیما را ندارند، تاییدیه هیات رییسه فدراسیون فوتبال را هم ندارند! علاوه بر این به نظر می‌رسد فدراسیون فوتبال ایران وظیفه بازاریابی این دستگاه‌ها و تست آنها را برعهده گرفته است.

به گزارش روزنامه اعتماد، با انجام بازی‌های هفته دوم لیگ برتر اعتراض‌ها به وضعیت داوری و دستگاه‌های VAR وارد شده به اوج خود رسیده و مشخص شده اشکالات زیادی در اقدام فدراسیون وجود داشته است.

سوژه خنده مردم!

سه دیدار از هشت دیدار برگزار شده هفته دوم طبق ادعای فدراسیون فوتبال با VAR برگزار شد که دو دیدار آن حسابی جنجالی از آب درآمد. در بازی پرسپولیس و تراکتور داور با مشورت کمک داور ویدیویی سروش رفیعی را اخراج کرد، اما بعد از بازی چندین کارشناس داوری، از جمله کلاتنبرگ داور مشهور انگلیسی تصمیم وحید کاظمی را زیر سوال بردند. همین‌طور در بازی استقلال و ملوان دو پنالتی به نفع آبی‌ها گرفته و با وار تایید شد، اما ملوانی‌ها حسابی به قضاوت کوپال ناظمی معترض شدند. چند کارشناس داوری مخصوصا پنالتی دوم استقلال را مردود دانستند. این اتفاقات باعث شده همانند فصول پیش جنجال‌های بزرگی در فوتبال ایران شکل بگیرد. جنجال‌هایی که تصور می‌شد با وجود VAR از بین برود، اما چنین نشده. دلیل چنین اتفاقی این است که VARای که فدراسیون وارد کرده احتمالا VAR نیست. در همین رابطه سایت فوتبال 360 نوشت در بازی ملوان و استقلال مونیتور جهت بررسی صحنه‌ها توسط داور در کنار زمین قرار نداشت! به این معنا که اگر قرار بود صحنه‌ای مورد بازبینی قرار بگیرد، معلوم نبود کوپال ناظمی چطور می‌توانست این کار را انجام دهد! همین‌طور انتشار تصاویری از در نظر گرفتن کانکس به عنوان اتاق وار در بازی پرسپولیس و تراکتور و نشستن تکنیسین‌های چینی جلوی کانکس به سبک کارگران روزمزد (با احترام به این قشر شریف و زحمتکش) در فضای مجازی تبدیل به سوژه خنده مردم شد.

نوذر رودنیل یکی از کارشناسان قدیمی داوری در مورد این وضعیت به روزنامه اعتماد گفته است: این VAR مایه آبروریزی و بدنامی فوتبال کشور است، چون اصلا VAR نیست. علاوه بر رودنیل تعداد زیادی از پیشکسوتان و چهره‌های رسانه‌ای تندترین انتقادات را نسبت به این وضعیت در رسانه‌ها و فضای مجازی ابراز داشتند.

همین‌طور اردلان آشتیانی، پیشکسوت پرسپولیس در یک برنامه زنده گفت: این چیزی که شما اسمش را گذاشته‌اید VAR هیچ جای دنیا وجود ندارد. اینقدر واضح مردم و هواداران را گول نزنید!

علیرضا امامی‌فر، ملی‌پوش پیشین فوتبال ایران هم که مدتی است به استرالیا مهاجرت کرده با انتشار تصویر کانکسی که به عنوان اتاق وار در بازی پرسپولیس تراکتور مورد استفاده قرار گرفته بود به شکلی کنایی نوشت: «بزرگ‌وار باشیم نه قهرمان‌وار! آنها دروغگو هستند و می‌دانند که دروغگو هستند. می‌دانند که می‌دانیم که دروغگویند و با این وجود با صدای بلند دروغ می‌گویند.»

VAR یا ویدیوچک؟

در گزارش‌های قبلی اشاره کردیم که باکس‌های VAR چینی که توسط فدراسیون وارد کشور شده گران‌تر از قیمت واقعی خریداری شدند، دوربین ندارند، تعداد خروجی کمی برای اتصال به دوربین دارند (4 یا 8 پورت)، با سیستم صداوسیما سازگار نیستند و در حال حاضر عملا با ویدئوچک، یعنی سیستمی که تصاویر تلویزیونی را عقب جلو می‌کند و در برخی رشته‌های نظیر کشتی یا کاراته مورد استفاده قرار می‌گیرد، تفاوتی ندارد. نشان به آن نشان که بعد از گذشت دو هفته هنوز تصاویر بررسی VAR از تلویزیون پخش نمی‌شود و بینندگان متوجه نمی‌شوند داور دقیقا بر چه اساسی تصمیم گرفته است. در واقع به دلیل اینکه دستگاه‌های چینی خریداری شده فاقد دوربین هستند و فدراسیون هم دوربین جداگانه خریداری نکرده است، داوران از همان تصاویر دوربین‌های صداوسیما استفاده می‌کنند و این یعنی عملا VAR در کار نیست. این در حالی است که مقامات فدراسیون بعد از پایان هفته اول تاکید داشتند که عدم پخش تصاویر بررسی صحنه‌ها از تلویزیون صرفا یک ایراد فنی است و برطرف خواهد شد، اما چنین اتفاقی رخ نداد.

نهادهای امنیتی و صداوسیما مجوز نمی‌دهند

پیش از این گفته بودیم که فدراسیون برای استفاده از VAR باید تاییدیه نهادهای امنیتی و صداوسیما را داشته باشد، اما به خاطر ابهاماتی که در قرارداد منعقد شده با شرکت چینی وجود دارد موفق به انجام این کار نشده است. به همین دلیل هم نهادهای بالادستی به صورت جدی به شرکت توسعه و تجهیز اعلام کرده‌اند مبلغی که دولت برای خرید VAR در نظر گرفته است را به حساب فدراسیون واریز نکند تا این ابهامات برطرف شود. همین‌طور گویا احضارهایی در این رابطه صورت گرفته تا در مورد ابهامات توضیحاتی ارایه شود. در عوض فدراسیون پول دستگاه‌ها را که گفته می‌شود رقمی بیش از دو میلیون دلار است از نزد حساب‌های ایران در فیفا پرداخت کرده است. پولی که فیفا بابت صعود ایران به جام جهانی در دوره قبلی فدراسیون به عنوان پاداش در نظر گرفته بود. این در حالی است که به عنوان مثال قیمت دستگاه اسلومو 40 هزار دلار است و با یک حساب ساده می‌توان گفت حتی اگر قرار باشد بیست ورزشگاه تجهیز شود حداکثر قیمتش 800 هزار دلار می‌شود. کاش فدراسیون اسناد قرارداد با شرکت چینی را منتشر کند تا مردم ببینند بیت‌المال به چه شکل هزینه شده است.

شرکت چینی مجوز فیفا را ندارد؟

فدراسیون فوتبال تاکنون نام شرکت چینی که با آن قرارداد بسته را منتشر نکرده اما از آنجایی که تنها نام یک شرکت چینی در فیفا به چشم می‌خورد که سرتیفیکیت (تاییدیه) فیفا را دارد و نام آن شرکت هم rigour هست باید فرض را بر این بگذاریم که طرف قرارداد فدراسیون ایران همین شرکت است.

در سایت فیفا بین شرکت‌های VSI (VAR system integrators) و شرکت‌هایی که صرفا باکس وار را تولید می‌کنند، تفاوت وجود دارد. وی‌اس‌آی‌ها شامل هفت شرکت می‌شوند که نام‌شان تکنولوژی پروایدر است و طبق اعلام فیفا تمامی سازمان‌دهندگان مسابقات برای داشتن تکنولوژی وار باید با این هفت شرکت قرارداد ببندند. این هفت شرکت شامل شرکت‌های زیر هستند: Broadcast Solutions GmbH/ Broadcasting Televisão Ltda/ Broadmedia/ Medialuso & Mediapro/ Quality/ Sporthub و TALENT SPORTS. همان‌طور که می‌بینید نام شرکت چینی در بین این شرکت‌ها دیده نمی‌شود. در این بخش از سایت فیفا به صراحت قید شده است: برای داشتن VAR هم به وارتکنولوژی نیاز هست هم به سیستم پروایدر. طبق پروتکل فیفا فدراسیون باید با یکی از این شرکت‌ها قرارداد می‌بست تا پروژه VAR قابل انجام باشد. اقدامی که یا انجام نشده یا اگر انجام شده اطلاع‌رسانی در مورد آن صورت نگرفته است. فدراسیون بارها تاکید کرده طرف قراردادش شرکت چینی است نه یکی از این هفت شرکت که تکنولوژی پروایدر هستند.

ضمن اینکه دستگاه چینی که بیشتر در حوزه تنیس، بیلیارد و بدمینتون فعالیت داشته و تجربه‌ای در زمینه کار در فوتبال ندارد و علاوه بر این گل‌لاین تکنولوژی هم ندارد و در بحث تکنولوژی آفساید هم برچسب پرو کوالیتی از فیفا دریافت نکرده و صرفا برچسب «معمولی» گرفته است.

به نظر می‌رسد شرکت چینی محصولی را تولید کرده و بعد از تست فیفا در آزمایشگاه که توسط شرکتی سوئدی انجام شده سرتیفیکیت دریافت کرده، اما در هیچ لیگی حتی لیگ خود چین هم مورد استفاده قرار نگرفته است. دقیقا به همین دلیل در لیست تکنولوژی پروایدرهای فیفا قرار نگرفته است.

در فیفا و فرآیندهای فیفا برای وار و آفساید لاین و گل‌لاین تکنولوژی یکسری پروایدر معرفی شده‌اند که از فیفا مجوز دارند. به این مفهوم که مسوول توسعه تکنولوژی هستند؛ مثل شرکت هاکای یا ای‌وی‌اس یا شرکت ویو. اینها لایسنس رسمی دارند برای توسعه تکنولوژی. چند تا شرکت دیگر هم هستند که یکسری محصول تولید می‌کنند و در آزمایشگاه تست می‌شوند. بعد از مراحل تست در آزمایشگاه اینها باید بروند در فرآیند استفاده و ببینند در عمل به چه شکل جواب می‌دهند. صرف تولید محصول و گذراندن تست در آزمایشگاه باعث نمی‌شود شرکت تکنولوژی پروایدر شود. در عوض باید برود چند سال کار کند و در چند تا لیگ مورد استفاده قرار بگیرد و در صورت تایید پروایدر می‌شود.

لیگ ایران موش آزمایشگاهی شرکت چینی!

در حال حاضر لیگ ایران به عنوان نخستین لیگی است که VAR چینی در آن استفاده می‌شود. به عبارت دیگر لیگ ایران تبدیل به موش آزمایشگاهی VAR چینی شده است.

در سال‌های گذشته هم شرکت‌هایی در بحث وارتکنولوژی ورود کردند. شرکت‌های موسمی که بعد از مدتی کنار کشیدند. شرکت‌هایی که ‌آمدند محصولی را تولید ‌کردند و بعد از مدتی یا به خاطر نداشتن توان رقابت یا جواب ندادن بیزینس‌ یا نداشتن کارایی کنار ‌کشیدند. یعنی سرتیفیکیت دستگاه را می‌گرفتند و بعد می‌رفتند دنبال کارشان. به نظر این شرکت چینی که طبق گفته خودش از فناوری چشم عقاب کپی کرده (مانند بسیاری از شرکت‌های چینی که کپی‌کار هستند) جزو همین شرکت‌های موسمی باشد. شرکتی که در عمل هیچ جا مورد استفاده قرار نگرفته و کسی نمی‌داند این دستگاه زیر بار فشار مسابقات و تراکنش بالا چه عملکردی دارد. البته خود شرکت مدعی است با لیگ روسیه هم همکاری کرده ولی هنوز چنین چیزی اتفاق نیفتاده و لیگ ایران عملا نخستین آزمون این وار چینی است.

بنابراین می‌توان گفت دو ایراد عمده در اقدام فدراسیون وجود دارد؛ یک: جامپ کردن از روی یکی از مراحل پروسه استفاده از VAR؛ یعنی عدم قرارداد با شرکتی که تاییدیه فیفا را در زمینه تکنولوژی پروایدر ندارد که یک گاف بزرگ به حساب می‌آید. دوم: قرارداد با شرکتی که هیچ جا تست نشده است.

در همین زمینه باید پرسید چرا فدراسیون قراردادها، مکاتبات و اسناد را منتشر نمی‌کند تا مردم ببینند دستگاه‌هایی با این شرایط به چه شکل وارد کشور شده‌اند؟

خرید دوربین‌ها؛ وظیفه صداوسیما یا فدراسیون؟

عدم پخش تصاویر بازبینی صحنه‌ها از تلویزیون مشخص کرده که در بحث دوربین مشکلاتی وجود دارد. برخی نزدیکان فدراسیون می‌گویند خرید دوربین برای دستگاه‌های وار وظیفه صداوسیماست، چون پخش مسابقات را به صورت انحصاری در اختیار دارد. در این زمینه باید گفت تهیه دوربین اصلا ربطی به صداوسیما ندارد. کارشناسان می‌گویند مگر می‌شود سرور را یک نهاد با یک برند بخرد و دوربین را یک نهاد دیگر با برندی متفاوت؟ اگر دوربین‌ها به دستگاه نخورد چه؟ اگر قرار باشد دوربین‌ها را صداوسیما بخرد پس چرا شرکت‌هایی مثل ویو یا برودکست سلوشنز یا سیمپلی لایو که خودشان توسعه‌دهنده VAR هستند دوربین هم کنار باکس VAR می‌دهند؟ چرا برخی شرکت‌های تامین‌کننده وارتکنولوژی، دوربین می‌دهند؟ همین که فیفا می‌گوید سیستم اینتگریتورها باید باشند به خاطر همین است. یعنی شرکتی باشد که بیاید باکس را بدهد، دوربین را بدهد، ارتباط رادیویی را بدهد، اتصال را بدهد و… ضمن اینکه قرار است تصاویری که دوربین می‌گیرد را سرور VAR پردازش کند. مگر می‌شود ورودی تصاویر را یک شرکت بگیرد و پردازش جای دیگر انجام شود؟ اگر دو سیستم به هم نخورد چه؟ خرید دوربین بخشی از پلن راه‌اندازی VAR است و باید توسط سازمان‌دهنده مسابقات انجام شود که اینجا فدراسیون فوتبال و سازمان لیگ است. منتها چون فدراسیون یا نتوانسته یا نخواسته برنامه را درست پیش ببرد و راه دیگری رفته موفق به تامین دوربین نشده است. طبق شنیده‌ها گویا مشکل بچه‌های صداوسیما این است که باکس‌های چینی به دوربین‌های صداوسیما نمی‌خورد. دوربین‌های صداوسیما برودکست سلوشنز است.

عقد قرارداد بدون اطلاع هیات رییسه؟

طبق اطلاعات جدید به دست آمده دستگاه‌های وارد شده علاوه بر اینکه تاییدیه نهادهای نظارتی و صداوسیما را ندارند، تاییدیه هیات رییسه فدراسیون فوتبال را هم ندارند! یک منبع آگاه در این زمینه گفت قراردادهای امضا شده به تایید هیات رییسه فدراسیون فوتبال نرسیده‌اند. این یعنی فاجعه‌ای در حال رخ دادن است که می‌تواند تا مدت‌ها گریبان فدراسیون فوتبال را بگیرد.

طبق آخرین اطلاعات، نهادهای نظارتی مشغول بررسی این پرونده هستند و حالا هم که داد تمام تیم‌ها درآمده، چه آنهایی که بازی‌هاشان با VAR برگزار می‌شود به خاطر کیفیت دستگاه و چه آنها که با بی‌عدالتی بدون کمک داور ویدیویی بازی می‌کنند، باید فکر عاجلی در این زمینه صورت بگیرد.

البته این روزها رییس فدراسیون فوتبال به خاطر عمل لگن در بیمارستان بستری است. با آرزوی سلامتی برای مهدی تاج و ابراز امیدواری برای اینکه عمل جراحی او ارتباطی به این پرونده و پرونده فسادی که در آستانه صدور حکم است، نداشته باشد از فدراسیون می‌خواهیم هر چه سریع‌تر در مورد وضعیت داوری و دستگاه‌های VAR وارد شده و همین‌طور دستگاه‌هایی که خریداری شدند، اما اجازه ورود آنها به کشور داده نشده شفاف‌سازی به عمل بیاورد.