زاکربرگ، ترامپ و ماسک هیچ‌کدام به آزادی بیان و به ویژه آزادی بیان من و تو اهمیتی نمی‌دهند. آنچه برای آنها اهمیت دارد قدرت و میلیاردر باقی ماندن و یا بهتر از آن تریلیونر شدن است.

٨ ژانویه ٢٠٢٥ برابر با ١٩ دی‌ماه ١٤٠٣

برگردان به فارسی از نادر ثانی

امروز مارک زاکربرگ اعلام کرد که همزمان با ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، به فضای خردکننده سانسور در پلتفرم‌های متای خود مانند فیس‌بوک و اینستاگرام پایان خواهد داد.

دلیلی وجود نداشت که از زاکربرگ خواسته می‌شد تا در مقابل دوربین اعترافی می‌کرد تا از درجه‌ بالایی سانسور سیاسی در رسانه‌های اجتماعی به ویژه در متا در خلال سال‌های اخیر آگاه شویم.

خودم را مثال بزنم: لایک‌ها و اشتراک‌گذاری‌های من در فیس‌بوک در طول هفت یا هشت سال گذشته بی‌وقفه در حال کاهش بوده است. اما آنها به ویژه پس از حمله حماس به اسرائیل در ٧ اکتبر ٢٠٢٣ کاهش شدیدی داشتند. گویا خدایان الگوریتم در متا به این نتیجه رسیده بودند که بسیار مهم است که اکثریت قریب به اتفاق ۴۴ هزارمشترک من در معرض دیدگاه ضد نسل‌کشی من قرار نگیرند.

اثبات اینکه توسط یک شرکت رسانه‌های اجتماعی تحت فشار قرار می‌گیرید دشوار است. اگر موضوع کاهش لایک و اشتراک‌گذاری را مطرح می‌کنید، معمولاً با پاسخ‌هایی از این نوع مواجه می‌شوید: نسبت به مدتی قبل کمتر جالب یا جذاب هستید و یا مردم به طور کلی علاقه خود را به رسانه‌های اجتماعی یا به طور خاص به نوع محتوای سیاسی شما از دست داده‌اند.

هیچ‌کدام از پاسخ‌ها هرگز برای من قانع‌کننده نبوده‌اند. تقریباً در همان لحظه‌ای که ترامپ در انتخابات پیروز شد، اوضاع من در فیس‌بوک تغییر کرد. از اوایل نوامبر، دیدگاه‌ها، لایک‌ها و اشتراک‌گذاری‌های من به همان جایی که هشت سال پیش ـ پیش از زمانی که متا به آرامی حساب من را خفه کند ـ برگشته است. حالا می‌بینم که پست‌های من بیش از هزار لایک دریافت می‌کنند – چیزی که تصور می‌کردم دیگر هرگز امکان‌پذیر نخواهد بود.

الگوریتم‌ها هنوز بر علیه من کار می‌کنند، اما میزان جعل بسیار کمتر از سال‌های متمادی پیشین شده است.

زاکربرگ در پیام ویدیویی غم ‌نگیز خود به ترامپ – منظورم برای کاربران متا – پاسخی به این پرسش می‌دهد که آیا شرکت سراسر جهان او سه میلیارد کاربر خود را به شدت از محتوای سیاسی دور کرده است یا خیر. او اعتراف می‌کند که پاسخ آری می‌باشد.

چیزی که او اعتراف نکرده و نخواهد کرد، این است که متا حتی سعی نکرده که این سانسور را به طور یکنواخت یا بی‌طرف اجرا کند. به عنوان مثال، می‌دانیم که الگوریتم‌های متا برای ماه‌های طولانی در طول نسل‌کشی اسرائیل در غزه به دقت مهندسی شده بودند تا منابع خبری فلسطینی را از دید عموم دور نگه دارند، در حالی که همین الگوریتم‌ها به منابع خبری اسرائیل آسیبی نرساندند.

برای سال‌ها، هدف زاکربرگ – طرح تجاری‌اش – این بوده است که بلوک اصلی قدرت نظام غربی را راضی نگه دارد: یعنی دولت بایدن، آژانس‌های سه حرفی (مانند CNN و BBC)، صنایع جنگی، «رسانه‌های میراثی» و گروه میلیاردرها که خود او نیز به آن تعلق دارد.

هیچ‌کدام از آنها نمی‌خواستند رای‌دهندگان عمیقاً و آگاهانه در مورد سیاست فکر کنند – به‌ویژه در مورد انواع سیاست‌های پوپولیستی، چه چپ و چه راست، که چنین امری خطر سوار شدن آرام آن‌ها در قطار نئولیبرالی و جنگ‌های همیشگی را که از آن سود بسیار خوبی می‌برند، مختل می‌کرد.

زاکربرگ اکنون باید الگوریتم‌های خود را دوباره تنظیم کند تا تیم ترامپ را راضی نگه دارد و از شعار “آزادی بیان” ایلان ماسک، میلیاردر و غول رسانه‌ اجتماعی، بیش از اندازه دور نشود. زاکربرگ باید مطمئن شود که در ایالات متحده با پلتفرم‌های او برخوردی همانند آنگونه که با TikTok رفتار می‌شود به وود نیاید زیرا در اینصورت آنها نیز در معرض خطر ممنوعیت ظاهراً تهدیدی برای «امنیت ملی» قرار خواهند گرفت.

به نظر می‌رسد هیچ کس متوجه این موضوع نمی شود که اگر ترامپ واقعاً نوعی جنگجوی آزادی بیان بود، زاکربرگ آنقدر ناامید نبود که او بتواند او را آرام کند و رئیس‌جمهور آینده نیز سال‌ها تهدید به سرکوب پلتفرم‌ها صرفاً به این دلیل که در مالکیت کامل میلیاردرهای آمریکایی قرار ندارند.

او اعتراف کرده است که تغییر نظر اخیر ترامپ در مورد TikTok به این دلیل است که این پلتفرم که گویا به تازگی اهلی شده رای‌دهندگان جوان را به سمت خود او سوق می‌دهد.

آیا زاکربیگ در مورد اجازه دادن آزادی بیان بیشتر از ترامپ جدی است؟ احتمالاً همانطور که تجربه خودم پس از انتخابات نشان می‌دهد او باید با کاهش سانسور محتوای سیاسی به هر قیمتی در سمت راست دولت ترامپ بماند، درست به همانطور که او در گذشته با تشدید سانسور محتوای سیاسی در سمت راست دولت بایدن قرار گرفت.

آیا این بدان معناست که او اکنون یک قهرمان آزادی بیان است؟ روی آن شرط‌بندی نکنید او درست مانند ترامپ و ماسک، تنها تا اینجا که برای منافع تجاری او مفید است، طرفدار آزادی بیان است. او آزادی بیان را تنها تا زمانی که ترامپ بخواهد، اجازه خواهد داد. اگر آزادی بیان – یا انواع خاصی از آن – برای ترامپ تبدیل به مشکل شوند، همانطور که مطمئناً چنین خواهد شد، دولت ترامپ به همان اندازه سرکوبگرانه به او تکیه خواهد کرد که دولت در حال خروج بایدن انجام داد.

واقعیت این است که هیچ کس در جریان رهبری جهانی به آزادی بیان ـ حداقل به آزادی بیان شما یا من ـ اهمیت نمی‌دهد آنها به قدرت اهمیت می‌دهند. آنها به میلیاردر ماندن و در حالت ایده‌آل تریلیونر شدن اهمیت می‌دهند. آنچه زاکربرگ به وضوح بیان کرده این است که آزادی بیان یک اصل نیست، یک اسباب بازی است، بازیچه‌ای است که باید در مقابل ما، مردمی که مانند نوزادان سپاسگزار، زودباور و دهان‌باز پاسخ می‌دهند آویزان شود.

ما تنها تا جایی اجازه آزادی بیان را خواهیم داشت که به حریم قدرت قدرتمندان آسیبی وارد نیاید.