کلمبیا، کشور تولید کننده مزدور

شهر کیِف (اوکراین)اکنون می‌تواند روی نیروهای جدید حساب کند. البته نه گروهی داوطلب که بدنبال ماجراجویی بوده و احساساتشان در نفرت از روسیه برانگیخته شده است یا کسانی که متمایل به گروه‌های راست افراطی محلی هستند، بلکه مزدورانی که جذب سود جویی شده اند.در صدر آن‌ها کلمبایی ها : نوعی صادرات که این کشور آمریکای لاتین در آن تخصص دارد.

نویسنده Hernando Calvo OSPINA برگردان رويا شريفيان 

کلمبیا، کشور تولید کننده مزدور↑  

در ۷ ژوئیه ۲۰۲۱ در ساعت ۱ بامداد، رئیس جمهور هائیتی جوونل مویس (Jovenel Moïse) در محل اقامت خود در شهر پورتو پرنس ترور شد. ۱۲ گلوله به پیشانی، چشم چپ،سینه، ران و ناحیه شکم اصابت کرد. ظاهراً دستور داده شده بود که هیچ شاهدی زنده نماند. در حالیکه فرزندانش موفق به فرار شدند، همسرش با تظاهر به مردن، از این معرکه جان سالم بدر برد. ۴۸ ساعت بعد، از تعداد و ملیت قاتلان مطلع شدیم. ۲۶ نفر همگی از کشور کلمبیا. در‌واقع شدت خشونت و بیرحمی این عملیات مهر و نشانی از مجریان آن داشت.

در کشور تمدن آند ها، رسانه‌ها ( همه خصوصی) بر اساس اظهارات خویشاوندان قاتلین، سعی در قربانی جلوه دادن آنها داشتند با این مضمون که : آن‌ها توسط اجیر کنندگان گول خوردند و برای محافظت از « شخصیت ها» استخدام شده بودند، ولی مجریان این ترور در نهایت اعتراف کردند که برای کشتن اجیر شده و پول دریافت کرده بودند(۱).

چهره مزدور در کشور کلمبیا در دهه ۱۹۸۰ حول قاچاقچی مواد مخدر پابلو اسکوبار شکل گرفت.در طول سالها، این جنگجویان، پس از خدمت در یکی از سرکوبگر ترین ارتش های جهان(۲)، مهارت توسل به خشونت را به حد کمال رساندند بطوری که کلمبیا به بزرگترین ذخیره مزدور و قاتلان کره زمین تبدیل شد(۳).

کمتر از یکسال پس از ترور رئیس جمهور هائیتی، ارازل و اوباش کلمبیا، دادستان پاراگوئه مارچلو پچی(Marcelo Pecci) ، که در جزیره‌ بِری در دریای کارائیب کلمبیا در حال گذراندن ماه عسل بود را کشتند. او در کشورش مبارزه با گروه های فاسد و مجرم را رهبری می کرد. پس از آن نوبت رهبر سیاسی، روزنامه‌نگار و نامزد ریاست جمهوری در اکوادور، فرناندو ویلاویسنسیو (Fernando Villavicencio) بود که در تاریخ ۹ اوت ۲۰۲۳ در پی گلوله های مزدوران کلمبیایی جان باخت(۴).

حدود بیست سال است که مطبوعات کلمبیا، هر از گاهی، در صفحه حوادث خبری در در مورد گروه‌هایی متشکل از نظامیان قدیمی که در خاورمیانه مبارزه می‌کنند یا از چاه های نفت محافظت می کنند، می نویسند. از سال ۲۰۰۶ بعضی از رسانه‌ها مانند Semana یا The New Arab گزارشی مبنی بر استخدام ۳۵ ارتشی کهنه کار برای دفاع از پایگاه های نظامی آمریکا در عراق منتشر کردند. در سال ۲۰۱۰ صد ها شهروند کلمبیایی نیز در جنگ افغانستان شرکت کردند (۵).

«مثل سگ»

عملیات نظامی ایالات متحده آمریکا در خاورمیانه بعد از ۱۱ سپتامبر ۲۰۰۱ منجر به رشد سریع شرکتهای امنیتی خصوصی شد. شرکتهایی که در ارتباط با پنتاگون و وزارت امور خارجه مسئول جذب مزدوران هستند و از آن‌ها برای انجام موفقیت آمیز عملیات خطرناک یا « کار کثیف» علیه مردم استفاده می کنند. آن‌ها یک نیروی ذخیره ایده‌آل هستند زیرا مرگشان هیچ هزینه سیاسی ندارد و بر وجدان هیچ ملتی سنگینی نمی کند. در شرایطی که حقوقِ بین‌المللیِ صریح و واضحی در مورد عملیات مزدوران وجود ندارد، شرکتهای خصوصی هم در مورد اقداماتشان ملزم به هیچ پاسخگویی نیستند.برای مدت مدیدی فعالیت مزدوران با تنوع صحنه‌های عملیات ( سوریه، ایران،لیبی، عراق و غیره…) و عدم تنوع اجیرکنندگان ( تقریباً همیشه ایالات متحده آمریکا)همراه بود.

سپس اوضاع تغییر کرد. در ماه مه ۲۰۱۱ روزنامه نیویورک تایمز فاش کرد که بسیاری از سرباز های قدیمی بعنوان کارگر ساختمانی در ابو ظبی مستقر شده اند(۶). این مزدوران تحت فرماندهی عملیاتی یک سرهنگ سابق عملیات ویژه مشترک کلمبیایی می باشند و حضور آن‌ها برای پیوستن به ارتش مزدوران یمن است که در چهارچوب ائتلاف به رهبری عربستان ، فعالیت می کنند. در سال ۲۰۰۵ نیویورک تایمز فاش کرد که ۴۵۰ سرباز سابق آمریکای لاتین، با اکثریت کلمبیایی مستقیماً توسط امارات برای نیل به اهداف مشروحه استخدام شدند. پاره‌ای از رسانه‌های کلمبیایی در ۱۰ دسامبر خبر فوت ۱۰ تن از آن‌ها را در شهر تعز در یمن منتشر کردند جایی که خشونت آمیز ترین نبرد ها در آن رخ داد و بیش از ۱۰ هزار غیر نظامی کشته شدند(۷).

آقای دانته هینکاپیه(Dante Hincapié ) ، افسر بازنشسته فرماندهی کل نیروهای مسلح کلمبیا، در یمن جنگیده است. او در سال ۲۰۱۵ به مدت یک سال در امارات متحده عربی استخدام شد و سپس بین سال های ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۰ بازگشت. او نقل می کند که تا آن زمان سه گردان تشکیل شده بود. در اولی ۹۰ درصد خارجی بودند و ۱۰ درصد کلمبیایی. در گردان دوم، نسبت معکوس شد و در سومی که او در آن شرکت کرده بود، همه سربازان کلمبیایی بودند. آقای Hincapié یکی از ۱۰ هزار سرباز قدیمی کلمبیایی است که در دهه گذشته به عنوان مزدور در خاورمیانه خدمت کرده است، اکثر آنها که سرباز های قدیمی و حرفه‌ای بودند توسط امارات متحده عربی استخدام شدند (۸).

زمانی که کیف نیاز به نیرو پیدا کرد، استفاده از مزدوران کلمبیایی مطرح شد. اغلب آنها برای شروع یک سفر طولانی، همه چیز خود را می فروشند. آن‌ها از جمهوری دومینیکن، بلژیک، لهستان عبور کردند و از طریق زمینی به اوکراین رسیدند. عده ای دیگر، راه جنوب را در پیش گرفتند، اسپانیا، ایتالیا و لهستان… در مرز، از اپلیکیشن های ترجمه استفاده می کنند تا منظور خود را بفهمانند. به محض این که توضیح می‌دهند برای جنگیدن آمده اند، به یک پایگاه نظامی در شهر ترنوپیل در غرب کشورفرستاده می شوند . در آنجا مورد بازجویی و معاینه پزشکی قرار می گیرند. افراد استخدام شده یا به گردان ۴۹ پیاده نظام کارپات سیچ یا لژیون بین المللی دفاع از اوکراین اعزام می‌شوند. قبل از رفتن به جنگ، آنها اجازه دارند یک حساب بانکی باز کنند تا بتوانند برای خانواده‌هایشان پول ارسال کنند.

بسیاری از آنها، در برابر بدرفتاری، بیگانه‌هراسی، وعده‌های پرداخت نشده یا خشونت و جنایات جنگی که شاهد آن هستند، تاب نمی آورند. در میدان جنگ گاهی اوقات آنها نمی توانند جسد هموطنشان را دفن کنند. زمانی که یکی از آن‌ها می‌میرد، مقامات اوکراینی یک جعبه کوچک حاوی یک مدال برای نزدیکانش می‌فرستند ولی هرگز پولی را که طبق قرار دادبه او بدهکارند پرداخت نمی‌کنند. در اواسط ژوئیه یک ویدیو در یوتیوب(۹) بطور گسترده پخش شد که بد رفتاریهای سرباز های اوکراینی را نسبت به مزدوران افشا می‌کرد و تنها عکس‌العمل اوکراینی ها پخش گاز اشک آور به سمت آن‌ها بود.یکی از سرباز ها فریاد میزد:« آن‌ها مثل سگ با من رفتار می کنند، این ترکش لعنتی در بازویم برای دفاع از کشور لعنتی شماست». در ویدئوی دوم، یک مزدور دیگر که از ناحیه صورت مجروح شده است، روی زمین دراز کشیده و گریه می کند: «این اوکراینی های حرامزاده از روس ها بدتر هستند»! (۱۰)

حقوق بین الملل بشردوستانه از مزدوران حمایت نمی کند. آن‌ها نه به عنوان جنگجو و نه به عنوان غیرنظامی، بلکه به عنوان قاتل اجیر شده به حساب می آیند.وقتی می میرند، اجساد آن‌ها طبق هیچگونه مراسمی دفن نمی‌شود و هیچ‌کس از آنها به عنوان قهرمان یاد نمیکند. در صورت نقض حقوق بشر و جنایات جنگی، به صورت فردی مسئول، تلقی می شوند.در نتیجه می توانند مورد تعقیب کشور هایی که آن‌ها را استخدام کرده اندقرار گیرند تحت این عنوان که « بی اطلاع بودند یا اصول را بدرستی رعایت نکردند». . وجود یک جنگ داخلی ۶۰ ساله، موجب شد که نیرو های مسلح کلمبیا با داشتن ۴۵۰ هزار سرباز، یکی از مهمترین ارتشهای آمریکای لاتین باشند. با ترک مخاصمه چریکهای FARC از سال ۲۰۱۷،تعداد سربازان به ۵۰ هزار نفر تقلیل یافت.هر سال حدود ۶۰۰۰ سرباز با ۲۰ سال خدمت در سن ۴۰ سالگی بازنشسته می‌شوند و ۱۰ هزار نفر دیگر به علت عدم ارتقاء یا شرایط سخت زندگی، ارتش را ترک می کنند(۱۱).

آموزش تکنیکی و ایدئولوژیک

مستمری ماهانه بازنشسته های ارتش معادل ۶۰۰ یورو می باشد که برای گذران زندگی حتی یک فرد مجرد کافی نیست.کسانی که رئیس جمهور هائیتی را ترور کردند امیدوار بودند حدود ۳۰۰۰ دلار دریافت کنند. در خاورمیانه، آنها می توانند تا ۹۰ دلار در روز درآمد داشته باشند.کسانی که برای جنگ به یمن رفتند ماهیانه بین ۲۰۰۰ تا ۳۰۰۰ دلار دریافت می‌کردند همراه با پاداش ۱۰۰۰ دلار در هفته برای کسانی که در خاک یمن مستقر می جنگیدند(۱۲). با وجود این در بسیاری از موارد، مبالغ قول داده شده، هیچ‌گاه پرداخت نشد. در عراق در سال ۲۰۰۶ به کلمبیایی ها قول حقوق ماهانه ۷۰۰۰ دلار را دادند ولی فقط ۱۰۰۰ دلار پرداخت کردند(۱۳).

در اوکراین به ازاء نابودی هر تانک دشمن ۴۰ هزار دلار وعده داده شد و پرداختی بیشتر ،چنانچه یک سرباز روسی را بکشند یا اسیر کنند. ولی خیلی از مزدوران شاکی بودند که ماه هاست دریافتی نداشتند در حالی که از منافع کشوری دفاع می‌کنند که تا قبل از جنگ از وجودش هیچ اطلاعی نداشتند.

اگر کلمبیا دارای یک ذخیره پایان ناپذیر کهنه سربازانِ جوانِ پر خواستار می باشد به این دلیل است که از سال ۱۹۴۷ ( زمانی که واشنگتن و بوگوتا اولین قرارداد نظامی را امضاء کردند)، این سربازان آموزش ایدئولوژیک و نظامی مناسب غرب را می بینند. اینگونه است که از سال ۱۹۵۱ تنها ارتشی که با ۵۰۰۰ سرباز در جنگ کره شرکت کرد ارتش کلمبیابود.

اما طرح کلمبیا که در سال ۱۹۹۹ توسط روسای جمهور ویلیام کلینتون و آندرس پاسترانا آرانگو اجرا شد، یک عنصر تعیین کننده بود. این برنامه چند میلیون دلاری «مبارزه با مواد مخدر» که هدف واقعی آن، از بین بردن چریک ها بود، این کشور را به بزرگترین دریافت کننده کمک های نظامی آمریکا در منطقه آمریکای لاتین تبدیل کرد. برنامه فوق با ورود شرکتهای امنیتی خصوصی آمریکایی از جمله بلاک واتر(Blackwater) همراه بود. این شرکتها با کمک صد ها سرباز قدیمی ارتش آمریکا، آموزش یگان های ویژه جنگ با چریکها را بعهده گرفتند. بلاک واتر برای اولین بار در سال ۲۰۰۹ یک شرکت کلمبیایی استخدام مزدور را تاسیس کرد که به عقیده ناظران نماد خصوصی سازی جنگ در قرن ۲۱ است.

کلمبیا نیز مانند ایالات متحده، کنوانسیون سازمان ملل متحد علیه استخدام، استفاده، تامین مالی و آموزش مزدوران را امضا نکرده است. از نظر قانونی، مزدور بودن در کلمبیا جرم نیست و دفتر دادستان کل صلاحیت تحقیق و تفحص در مورد این حرفه را ندارد.

۱- Renán Vega Cantor, « Mercenarios de exportación : La industria de la muerte made in Colombia », 3 mars 2022.

۲- Colombie, derrière le rideau de fumée. Histoire du terrorisme d’État, Le Temps des cerises, Montreuil, 2008.

۳- « Mercenaries : the sinister export from Colombia’s conflict », 10 juillet 2021.

۴- مقاله « چگونه اکوادور به ویرانی کشیده شد»، لوموند دیپلماتیک، دسامبر ۲۰۲۳

https://ir.mondediplo.com/2023/12/article4678.html

۵- Cf. « EEUU – Mercenarios de Colombia en Irak y Afganistán piden ser reconocidos como veteranos », Euronews, 16 janvier 2022.

۶- Mark Mazzetti et Emily B. Hager, « Secret desert force set up by Blackwater’s founder », The New York Times, 14 mai 2011.

۷- Inigo Alexander, « From Haiti to Yemen : Why Colombian mercenaries are fighting foreign wars », 4 août 2021.

۸- Iván Gallo, « Ganarse la vida matando : testimonio de un mercenario colombiano », 18 août 2021.

۹- « Mercenarios colombianos son humillados por parte del ejército ucraniano – Telemedellín », YouTube.

۱۰- « Videos demostrarían maltrato a exmilitares colombianos en Ucrania – Semana Noticias », YouTube.

۱۱- José Ospina-Valencia, « Colombia : mercenarios, solo preparados para la guerra », Deutsche Welle, 27 juillet 2021, www.dw.com

۱۲- Inigo Alexander, op. cit.

۱۳- « Atrapados en Bagdad », Semana, Bogotá, 19 août 2006.

Hernando Calvo OSPINA

روزنامه نگار و مولف کتاب « روم با کاردي، سازمان سيا، کوبا و جهاني سازي »، نشر ا.پ.او. بروکسل و كتاب :” با نغمه ائي از كوبا” نشر لوتان دوسريز پانتن

لوموند دیپلماتیک