یاد داشتهایی درباره مسئله وظایف هیئت نمایندگی ما در لاهه   

بنظر من در مسئله مبارزه با خطر جنگ یعنی مسئله ایی که به كنفرانس لاهه مربوط میشود بزرگترین مشکل عبارت است از دفع این پندار موهوم که مسئله مذکور ساده و واضح و نسبتا سهل است. معمولا معروفترین پیشوایان رفرمیست به طبقه کارگر می گویند: جنگ را با اعتصاب یا انقلاب پاسخ می گوئیم و غالب اوقات فاطمیت ظاهری این پاسخها کارگران و کارکنان کوپراتیوها و دهقانان را قانع و آرام میسازد.

شاید بهترین شیوه این باشد که مطلب را با شدیدترین تكذيب يك چنين عقیده ای آغاز کنیم باید متذکر شویم که بویژه اکنون پس از جنگ اخیر تنها ابله ترین افراد و دروغگویان علاج ناپذیر میتوانند اطمینان دهند که دادن چنین پاسخی به مسئله مبارزه علیه جنگ پاسخ بدرد خوری است. باید متذکر شویم که پاسخ دادن به جنگ بوسیله اعتصاب غیر ممکن است. درست همانطور که پاسخ دادن به جنگ بوسیله انقلاب به معنای ساده و تحت اللفظی این کلمات غیر ممکن است.

باید با افراد این وضع واقعی را توضیح داد که چقدر رازی که در آن جنگ زاییده می شود بزرگ است و سازمانهای عادی کارگران گر چه خود را انقلابی بنامند چقدر در برابر جنگی که واقعاً فرا میرسد عاجزند.

باید بمردم بنحوی هرچه مشخص تر یک بار و یکبار دیگر توضیح داد که در دوران جنگ اخیر وضع از چه قرار بود و چرا نمی توانست به دیگر منوال باشد.

باید بویژه اهمیت این وضع را توضیح داد که دفاع از میهن مسئله ای ناگزیر میشود و اکثریت عظیم زحمتکشان بناچار این مسئله را بسود بورژوازی خود حل خواهند کرد.

لذا اولا توضیح مسئله دفاع از میهن و ثانياً توضیح مسئله شکست طلبی که با آن ارتباط دارد و سرانجام توضیح یگانه شیوه ممکن مبارزه علیه جنگ، یعنی حفظ و تشکیل يك سازمان غیر علنی برای آنکه کلیه انقلابیونی که در جنگ شرکت داشته اند بتوانند در این سازمان به فعالیت طولانی بپردازند – همه اینها باید در نخستین سطح قرار گیرد.

تحریم جنگ عبارت پردازی سفیهانه است. کمونیستها باید در هر جنگ ارتجاعی شرکت جویند.

مطلوب است از روی امثله ای که فرضا از مطبوعات آلمانی قبل از جنگ اتخاذ میشود و از جمله از روی امثله ای که از کنگره بال منعقده در ۱۹۱۲ اتخاذ میگردد بنحوی هر چه مشخص تر نشان داده شود که تصدیق تئوریک این نکته که جنگ تبهکارانه است و جنگ برای سوسیالیست مجاز نیست و غیره. کلماتی میان تهی است. زیرا طرح مسئله بدینسان فاقد هرگونه جنبه مشخصی است.  ما برای توده ها هیچگونه تصور واقعا زنده ای درباره اینکه جنگ چگونه می تواند فرا رسد و فرا می رسد ایجاد نمی کنیم. ولی جرائد حاکمه برعکس، هر روز در تعداد بیشماری نسخ این مسئله را ماست مالی میکنند و در باره آن چنان اکاذیبی اشاعه میدهند که جرائد ضعیف سوسیالیستی در مقابل آن بکلی عاجزند. بویژه آنکه جراند مزبور در این مورد به هنگام صلح نیز نظریات بکلی غلطی را تعقیب میکنند. جرائد کمونیستی نیز در اغلب کشورها محتمل است رسوائی بار آورند.

به نظر من نمایندگان ما در کنفرانس بین المللی کارکنان کوپراتیوها و تردیونیونیست ها بایستی وظایف را بین خودشان تقسیم کنند و همه آن سفسطه هایی را که در حال حاضر بكمك آنها جنگ را موجه می سازند. به تفصیل هر چه تمامتر مورد تحلیل قرار دهند.

 ممکن است عمده ترین وسیله جلب توده ها به جنگ همانا عبارت از آن سفسطه هایی باشد که جرائد بورژوازی بكمك آنها عمل می می کنند. و مهمترین کیفیتی که عجز ما را در مقابل جنگ توضیح میدهد آنست که یا قبلا این سفسطه ها را تحلیل نمی کنیم و یا از آن هم بدتر، با بکار بردن عبارات پیش پا افتاده و گزافه آمیز و بکلی میان تهی حاکی از آنکه ما نمی گذاریم جنگ بشود و ما کاملا به جنبه تبهکارانه جنگ واقفیم و امثال آن که درست مطابق با روح بیانیه بال در سال ۱۹۱۲ است گریبان خود را از شر این سفسطه ها خلاص میکنیم.

بنظر من اگر ما در کنفرانس لامه چند تن داشته باشیم که قادر باشند بيك زبانی علیه جنگ نطق کنند. مهمتر از همه این خواهد بود که آنها این نکته را تکذیب نمایند که گویا حضار مجلس مخالف جنگ هستند و گویا می فهمند چگونه جنگ می تواند و باید در لحظه ای هر چه غیر منتظره تر سر برسد و گویا از شیوه مبارزه علیه جنگ تا حدی آگاه هستند و گویا قدرتی دارند که راهی عاقلانه و موصل بهدف برای نبرد علیه جنگ بر گزینند.

 ما باید بمناسبت تجربه ای که چندی پیش از جنگ بدست آمده است، توضیح به دهیم که چه مسائل فراوانی خواه تئوريك و خواه معیشتی فردای روز اعلام جنگ مطرح خواهد شد و چگونه هر گونه امکان این موضوع را که اکثریت عظیم احضار شدگان باین مسائل با ذهنی نسبتا روشن و با بی غرضی نسبتا موافق وجدان بنگرند، سلب می نماید.

من بر آنم که این مسئله را باید با تفصیل هر چه تمامتر و بدو طریق توضیح داد:

اولا باید آنچه را که در جریان جنگ گذشته بود حکایت کرد و تحلیل نمود و به حضار اظهار داشت که آنها این نکات را نمی دانند و یا آنکه تظاهر به دانستن میکنند ولی در عمل دیده را بر روی کنه مسئله که بدون علم به آن از هیچ گونه نبردی علیه جنگ سخنی هم نمیتواند در بین باشد فرو میبندند. در این مورد به عقيده من تحليل كلية سایه روشنهای همه نظریاتی که در آن موقع راجع به جنگ بین سوسیالیستهای روس پدید شده بود، ضروری است.

ضروری است اثبات شود که این سایه روشنها تصادفی پدید نشده بلکه از خود طبیعت جنگهای معاصر بطور کلی ناشی گردیده اند. ضروری است اثبات شود که بدون تحلیل این نظریات و بدون توضیح آنکه چگونه این نظریات به ناگزیر پدید میشوند و چگونه این نظریات برای مسئله مبارزه با جنگ دارای اهمیت قاطعند. از هیچگونه آمادگی برای جنگ و یا حتی از روش آگاهانه نسبت به آن صحبتی هم نمی تواند در بین باشد.  

(پیش بینی خطر وقوع جنگ دوم جهانی در سال 1922 از طرف لنین بخاطر رقابتهای امپریالیستی این تیتر از مقاله لنین نیست بلکه من یعنی ا. پوری برای برجسته کردن اهمیت مسئله آنرا انتخاب کرده ام.)

ثانیا، باید امثله ای از تصادمات کنونی حتی ناچیز ترین آنها ذکر کرد و طبق آنها توضیح داد که چگونه نائره جنگ ممکن است هر روز بر اثر مشاجره بین انگلستان و فرانسه بر سر جزئیاتی از قرارداد با ترکیه یا بین آمریکا و ژاپن بخاطر اختلافات تو خالی در باره هر یک از مسائل اقیانوس آرام یا بین هر یک از دول بزرگ بخاطر مشاجرات مستعمراتی با بخاطر مشاجرات گمرکی یا بطور کلی سیاست بازرگانی و غیره و غیره برافروخته شود.

بنظر من اگر اندک تردیدی درباره امکان اینکه در لاهه نطقی در نهایت آزادی علیه جنگ ایراد گردد وجود داشته باشد، لازم است یک سلسله حیله هائی اندیشید که اقلا مطالب عمده گفته شود و سپس آنچه را که توفیق به گفتن آن حاصل نیامده در رساله ای جداگانه منتشر ساخت. باید کار را به جایی رساند که رئیس جلسه سخن را قطع کند.

بنظر من برای همین منظور غیر از ناطقینی که قادرند ومكلمت عليه جناب بطور كلی نطق کنند. یعنی همه دلائل عبده و کليه شرایط مبارزه علیه جنگ را شرح و بسط دهند. اشخاصی که به سه زبان عمده خارجی تسلط دارند نیز باید در این هیئت نمایندگی شرکت جویند و وقت خود را صرف مذاکره با نمایندگان و توضیح این نکته نمایند که دلائل اساسی تا چه حد برای آنها مفهوم است و تا چه حد لزوم دارد که این یا آن استدلال مطرح شود یا آنکه امثله ای ذکر گردد.

ممکن است در يك سلسله مسائل تنها ذکر امثله واقعی از جنگ گذشته بتواند تأثیر جدی داشته باشد. ممکن است در یک سلسله مسائل دیگر تنها توضیح چگونگی کشمکش های کنونی بین دولتها و رابطه آن با تصادم مسلحانه احتمالی بتواند تأثير جدى داشته باشد.

بخاطر دارم که در مسئله مبارزه با جنگ اظهارات چندی که نمایندگان کمونیست ما خواه در پارلمان و خواه ضمن نطقهای بیرون از پارامان نموده اند وجود دارد و این اظهارات از نوعی است که به میزان فوق العاده زیاد حاوی مطالب نادرست و سبک مغزانه ای درباره مبارزه علیه جنگ است.

به عقيده من علیه چنین اظهاراتی، به ویژه اگر پس از جنگ ایراد شده باشد. باید با قاطعیتی هرچه تمام تر سخن گفت و نام هر یک از این سخنرانها را بیرحمانه ذکر نمود. میتوانید هر طور که مایل باشید و بویژه در صورت لزوم در باره این سخن ران با نرمی اظهار نظر کنید ولی نمیتوان هیچیک از این موارد را بسکوت برگزار نمود. زیرا روش سبک مغزان نسبت به این مسئله چنان بلایی است که بقیه ملاحظات را تحت الشعاع می گذارد و اغماض نسبت بدان محال است.

یک رشته تصمیمات کنگره های کارگران وجود دارد که بطور نابخشودنی احمقانه و سبکم خزانه است.

باید فوراً انواع و اقسام مصالح را گرد آورد و بطور مبسوط خواه بخشها و اجزاء مختلف موضوع و خواه همه استراتژی را که باید در کنگره عملی گردد در معرض بحث قرار داد.

از جانب ما نه تنها ارتکاب اشتباه در يك چنين مسئله بلكه داشتن نقص قابل ملاحظه نیز تحمل ناپذیر است.

۴ دسامبر سال ۱۹۲۲

برای نخستین بار در ۲۶ آوریل سال ۱۹۲۴ در شماره ۹۶ روزنامه پر اوداه با امضاء لنین بچاپ رسید.

از صفحه 860 مجموعه آثار لنین به زبان فارسی ترجمه

***************************

برای جلوگیری از طولانی شدن مطلب، نظر خودم را در باره نکات مهم مقاله لنین در یادداشتهای بعدی خواهم نوشت… تنها چند سئوال مهم را مطرح میکنم.

چرا مارکس مسائلی را در مورد اقتصاد سیاسی جهان توانست پیش بینی که در بحران سال 2008 یکی از بزرگترین اقتصاددان های هلند بنام آرنولد هیرچه در کنفرانسی در باره بحران اقتصادی نظام سرمایه داری گفت: کتابهای مارکس آنقدر بروز است که انگار او پس از خواندن تمام اخبار اقتصادی روزهای گذشته، بخش مربوط به مسائل مالی و بحرانهای سرمایه داری را دیشب برای روزنامه های صبح امروز ما نوشته است!… اکنون نه تنها مردم معمولی بلکه بزرگترین اقتصاددانان جهان برای درک ریشه بحرانهای اقتصادی جهان به کتابهای مارکس مراجعه کرده و در حقیقت بی نیاز از مشورت با او نیستند!…  و صدها پیش بینی دیگر که به حقیقت پیوستند…

چرا انگلس توانست 25 سال قبل از وقوع جنگ اول جهانی وقوع حتمی جنگی بزرگ و بی سابقه در اروپا را پیش بینی کند که بیش از ده میلیون کشته برجای خواهد گذاشت!… که به وقوع پیوست…

چرا لنین توانست علاوه پیش بینی های زیادی که در طول تاریخ به اثبات رسیدند، در این مقاله از خطر وقوع جنگ امپریالیستی جدید یعنی جنگ دوم جهانی آنهم در شرایطی که بشریت تازه از درون جنگ اول جهانی بیرون آمده صحبت کند؟…

چرا در ایران امروز بخش قابل توجهی از مخالفان نظام حاکم بر ایران از شنیدن نام مارکس، انگلس، لنین، رهبران مهم چپ جهانی و ایرانی… نه تنها حالشان بهم می خورد بلکه بدترین اتهامات و توهین ها را نثار مدافعان نظر آنها می کنند؟… در حالیکه که اغلب این جماعت حتی اسم یک کتاب “دشمنان” خود را نمی دانند تا چه رسد به اینکه تمام آثار آنها را خوانده و با آگاهی نقد کنند!…

و اما سئوال اصلی

چرا هیچکدام از سازمانهای ایران نتوانستند پیش بینی درستی از تحولات و اوضاع جهان که سهل است، از اوضاع کردستانی که چندین دهه تمام سازمانهای انقلابی در آنجا علیه جمهوری اسلامی مبارزه کرده اند، تحلیل علمی قابل قبولی در ابعاد اقتصادی، سیاسی، اجتماعی، فلسفی، فرهنگی،… ارائه کنند؟

هنوز چیزهای بسیار زیادی هست که ما از مارکس، انگلس، لنین، … می توانیم یاد بگیریم چیزی که بزرگترین اندیشمندان اروپا و امریکا به اهمیت آثار رهایی بخش آنها بویژه مارکس اعتراف می کنند!…

پرواضح است که هیچکس پیغمبر مقدس نیست و همه حرفهایش در طول تاریخ تحولات عظیم بشریت نمی تواند بدون اصلاح و تعدیل صادق باشد…

به این بحث ها ادامه دهیم…

به امید رشد آگاهی و برخورد علمی و نقادانه به هر سازمان و متفکری… شک کردن، نقد مسئولانه و علمی دریچه آگاهی، آزادی و خوشبختی بشریت است…

با احترام،

احمد پوری (هلند) 18 – 01 – 2024    

پیوند این یادداشت در فیسبوک:

لینک کانال احمد پوری در  تلگرام:

@Ahmed_Pouri_NL